Ochrona dóbr osobistych - skąd wiemy, że nasze prawa są łamane?

Z poniższego artykułu dowiesz się jaka jest definicja dóbr osobistych oraz jakie ich rodzaje funkcjonują w polskim porządku prawnym. Uzyskasz wiedzę, kiedy i w jaki sposób może dojść do ich naruszenia, a także jak takim naruszeniom przeciwdziałać. Na końcu uzyskasz wiedzę, o zadośćuczynieniu za szkody poniesione w wyniku naruszenia dóbr osobistych.

Czym są dobra osobiste?

Prawa osobiste jednostki (dobra osobiste) są kategorią szczególnie chronioną przez system prawny w Polsce. Ich nienaruszalność gwarantowana jest już na poziomie konstytucyjnym, a stanowią o nich przepisy od art. 30 do 56 Konstytucji RP. Ustawodawca zapewnia obywatelom (podmiotom prawa) szeroką ochronę ich niezbywalnych praw nie tylko na gruncie Konstytucji, ale także ustawy, a mianowicie w ramach art. 23 i 24 kodeksu cywilnego.

Jednak czym są prawa osobiste człowieka i jaka jest ich istota? W polskim porządku prawnym nie funkcjonuje legalna definicja dóbr osobistych, jednak idąc w ślad za doktryną, można powiedzieć, iż dobra osobiste to szereg uniwersalnych społecznie wartości, które polegają na nietykalności cielesnej i psychicznej człowieka. Ustawodawca ułatwia nieco zadanie, wymieniając liczne przykłady dóbr osobistych, które jednak nie stanowią katalogu zamkniętego.

Kiedy dobra osobiste zostają naruszone?

Z racji tego, iż w polskim porządku prawnym nie funkcjonuje definicja dóbr osobistych, a ich charakter jest mocno kazuistyczny, to przykłady ich naruszenia również takie pozostają. Dobra prawnie chronione stanowią szczególny element ochrony prawnej, ponieważ z uwagi na ich specyficzną naturę w niektórych przypadkach niezwykle łatwo je naruszyć. Często dzieje się tak, np. w przypadku naruszenia uczuć religijnych – czasem nie sposób bowiem jednoznacznie ustalić, kiedy i w jaki sposób zostaną naruszone uczucia religijne danego człowieka, ponieważ stopień ich naruszenia, a nawet samo naruszenie pozostaje uzależnione od konkretnego człowieka, którego sprawa dotyczy.

Jak mogę chronić moje dobra osobiste?

Osoba, której dobro osobiste zostało naruszone została wyposażona przez prawo w narzędzia, które mogą jej pomóc w walce z takim naruszeniem. Mowa tutaj o art. 24 kodeksu cywilnego, który zawiera zapisy na ten temat. Po pierwsze, pokrzywdzony takim czynem może wezwać sprawcę naruszenia do jego zaniechania. Po drugie, może wezwać sprawcę do wydania stosownego oświadczenia w odpowiedniej treści i formie, tak aby dopełnić wszelkich czynności, które są niezbędne do usunięcia skutków naruszenia. Ofiara naruszenia może także żądać zadośćuczynienia pieniężnego albo zapłaty wskazanej sumy na wybrany cel społeczny. W sytuacji, gdy wskutek naruszenia, osobie pokrzywdzonej została wyrządzona szkoda majątkowa, może ona wówczas żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych (art. 415 wz. z art. 363 kodeksu cywilnego).

Podsumowanie

Ochrona dóbr osobistych jest szczególną kategorią prawną, ponieważ broni integralności człowieka jako osoby. Warto mieć na uwadze, że katalog dóbr prawnie chronionych wraz z rozwojem przede wszystkim społecznym nieustannie się poszerza, co skutkuje przysparzaniem nowych kategorii, które podlegają ochronie. Oznacza to, że coś co jeszcze niedawno nie stanowiło naruszenia, dziś może nim już być.

Dodatkowe informacje w tym zakresie: Polecane kancelarie prawne