Formy prowadzenia działalności gospodarczej

W czasach gdy dużą rolę odgrywa rynek, coraz więcej osób decyduje się na założenie działalności gospodarczej. Duża część osób uważa, że założenie firmy jest proste i nie wymaga od nich większego wysiłku. Nic bardziej mylnego. Prowadzenie firmy to nie tylko jej zarejestrowanie, lecz szereg innych obowiązków wynikających z jej prowadzenia. Ze względu na rodzaj prowadzonej działalności, wielkość czy model należy wybrać odpowiednią formę prawną dla działalności gospodarczej. Poniżej znajduje się krótka charakterystyka każdej z form.

Jednoosobowa działalność gospodarcza

Najpopularniejszą formą prowadzenia działalności jest jednoosobowa działalność gospodarcza, czyli inaczej samozatrudnienie. Przy jednoosobowej działalności gospodarczej nie ma żadnych wymagań kapitałowych.

Forma ta posiada wiele zalet, ale i również wiele wad, które zaprezentowane są poniżej:

• niskie koszty założenia działalności,
• odpowiedzialność całym swoim majątkiem za powstałe zobowiązania,
• w przypadku działalności nierejestrowanej nie trzeba zgłaszać działalności do CEIDG, US, GUS,
• nienormowany czas pracy,
• duża elastyczność w otwieraniu, zawieszaniu czy likwidacji działalności,
• brak stałej kwoty zarobków,
• możliwość załatwienia spraw przez Internet,
• brak płatnego urlopu wypoczynkowego.

Spółka cywilna

Spółka cywilna to spółka składająca się z dwóch przedsiębiorców, którzy wyrazili chęć, by wspólnie współpracować. Umowę należy sporządzić dla każdej ze stron po egzemplarzu w formie pisemnej, natomiast ewentualne zmiany dokonywane są za pomocą aneksów do umowy. Zarejestrowanie spółki następuje w momencie złożenia formularza CEIDG-1 w urzędzie gminy lub miasta.

Zalety i wady:

• niskie koszty założenia,
• brak osobowości prawnej,
• brak minimalnej wartości wkładów początkowych,
• odpowiedzialność wspólników całym swoim majątkiem,
• jednokrotne opodatkowanie wspólników,
• brak szczegółowych regulacji prawnych.

Spółka jawna

Spółka jawna jest jedną ze spółek handlowych uregulowanych w Kodeksie spółek handlowych. Wspólnikami mogą być osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Spółka jawna powstaje w momencie wpisania jej do Krajowego Rejestru Sądowego. Umowa winna być sporządzona na piśmie pod rygorem nieważności. Poniżej zaprezentowane są niektóre z zalet oraz wad spółki jawnej.

Zalety i wady:

• łatwość i niskie koszty założenia spółki,
• wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem,
• możliwość przekształcenia spółki na spółkę jawną, spółkę z o.o. lub spółkę komandytową,
• konieczność rejestracji spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym,
• brak minimalnej wartości wkładu własnego,
• wspólnik będący osobą fizyczną jest płatnikiem składek ZUS,
• jednokrotne opodatkowanie wspólników,
• zakończenie działalności spółki w momencie wykreślenia jej z KRS.

Spółka partnerska

Spółka partnerska to osobowa spółka handlowa, którą założyć mogą przynajmniej dwie osoby. Partnerami w spółce mogą być wyłącznie osoby fizyczne uprawnione do wykonywania wolnych zawodów, tj.: księgowa, biegły rewident, inżynier budownictwa, architekt, lekarz, radca prawny itp. Do założenia spółki partnerskiej nie jest wymagany kapitał zakładowy.

Zalety i wady:

• każdy z partnerów odpowiada wyłącznie za swoje działania,
• założenie spółki jest możliwe wyłącznie przez osoby fizyczne wykonujące wolne zawody,
• możliwość powołania zarządu,
• konieczność rejestracji spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym,
• niskie koszty założenia działalności,
• brak osobowości prawnej,
• możliwość prowadzenia uproszczonej księgowości,
• wąski zakres działalności.

Spółka komandytowa

Spółka komandytowa to spółka, która posiada zdolność prawną oraz zdolności do czynności prawnych, co oznacza, że może we własnym imieniu nabywać prawa i zaciągać zobowiązania. W spółce komandytowej może występować minimum dwóch wspólników, z czego jeden jest komandytariuszem, a drugi komplementariuszem.

Zalety i wady:

• jednokrotne opodatkowanie zysków,
• różna odpowiedzialność między komplementariuszem a komandytariuszem,
• elastyczność dysponowania zyskiem,
• wymagane prowadzenie pełnej księgowości,
• brak minimalnej wartości wkładu własnego,
• umowa zawarta w formie aktu notarialnego,
• możliwość założenia spółki przez Internet,
• brak osobowości prawnej.

Spółka komandytowo-akcyjna

Spółka komandytowo-akcyjna jest osobową spółką handlową. W spółce występuje co najmniej dwóch wspólników, z czego jeden nazywany jest komandytariuszem, a drugi akcjonariuszem. Komandytariusz ponosi nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, natomiast akcjonariusz tylko do wysokości wniesionego wkładu.

Zalety i wady:

• możliwość jednoczesnego pełnienia funkcji akcjonariusza przez komplementariusza,
• wysoka minimalna wartość kapitału zakładowego,
• kapitał może zostać pozyskany poprzez emisję akcji,
• obowiązek prowadzenia pełnej księgowości,
• brak podwójnego opodatkowania,
• uchwały winny być sporządzone w formie notarialnej,
• brak odpowiedzialności za zobowiązania akcjonariuszy,
• obowiązek sporządzania statutu w formie aktu notarialnego.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest kapitałową spółką handlową. Minimalna wartość kapitału zakładowego wynosi 5 000,00 złotych, jednakże wartość jednego udziału nie może być niższa niż 50,00 złotych. Umowa spółki winna być sporządzona w formie aktu notarialnego. Dodatkowo wymagane jest powołanie zarządu oraz ustanowienie organu nadzorczego, jeżeli wymaga tego ustawa bądź umowa spółki.

Zalety i wady:

• niskie koszty założenia spółki,
• obowiązek składania sprawozdań finansowych,
• możliwość wyrejestrowania spółki przez Internet,
• obowiązek prowadzenia pełnej księgowości,
• odpowiedzialność wspólników wyłącznie do wysokości wniesionych wkładów,
• sformalizowana procedura założenia spółki,
• możliwość założenia jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
• podwójne opodatkowanie zysków z działalności gospodarczej.

Spółka akcyjna

Spółka akcyjna to spółka posiadająca osobowość prawną. Nazwa spółki powinna zawierać oznaczenie „spółka akcyjna” bądź skrótowiec „S.A”. Umowa winna być sporządzona w formie aktu notarialnego. Minimalny wymagany kapitał zakładowy wynosi 100 000,00 zł. Obowiązkiem w spółce akcyjnej jest prowadzenie pełnej księgowości, publikacji rocznych raportów finansowych oraz przeprowadzania audytu. Spółka akcyjna jest dedykowana dla większych przedsiębiorstw ze względu na wysoki kapitał zakładowy oraz kosztowne i skomplikowane założenie spółki.

Zalety i wady:

• brak odpowiedzialności akcjonariuszy za zobowiązania spółki,
• wysoka minimalna wartość kapitału zakładowego,
• spółka posiada osobowość prawną,
• skomplikowany proces rejestracji spółki,
• możliwość prowadzenia działalności na dużą skalę,
• obowiązek prowadzenia pełnej księgowości,
• łatwość pozyskiwania i gromadzenia kapitału,
• konieczność występowania rady nadzorczej bez względu na ilość akcjonariuszy.

Jak można zauważyć, jest wiele form prawnych prowadzenia przedsiębiorstwa. Aby dobrze wybrać odpowiednią formę dla swojej firmy, należy zapoznać się z prawami i obowiązkami wynikającymi z prowadzenia firmy. Należy również wziąć pod uwagę rodzaj prowadzonej działalności, zakres, wielkość i wiele innych czynników, które wpłyną na wybór formy działalności. Przed podjęciem decyzji warto umówić się na konsultację, aby podjąć decyzję w sposób przemyślany i świadomy.

Opracowanie:
BIURO RACHUNKOWE PODATEK