Czynności dłużnika przed datą ogłoszenia upadłości mogące wpłynąć na proces oddłużenia. Część II
W części I artykułu opisaliśmy skutki prawne podjęcia czynności prawnych przed formalnym (wydanie postanowienia) ogłoszeniem upadłości konsumenckiej. Uzupełnimy część I o pkt B, tj. „Bezskuteczność czynności prawnych dłużnika stwierdzona orzeczeniem sądu (wyrokiem tudzież postanowieniem)”. Natomiast w ust. I niniejszego artykułu przedstawimy „Skutki czynności prawnych podjętych przez upadłego po dacie ogłoszenia upadłości konsumenckiej”.
Z poradnika dowiesz się
B Bezskuteczność czynności prawnych dłużnika stwierdzona orzeczeniem sądu (wyrokiem tudzież postanowieniem)
Za bezskuteczne w stosunku do masy upadłości będzie uznane przez sędziego-komisarza (działającego na wniosek syndyka) obciążenie majątku upadłego hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym lub hipoteką morską, jeżeli upadły nie był dłużnikiem osobistym zabezpieczonego wierzyciela, a obciążenie to zostało ustanowione w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości i w związku z jego ustanowieniem upadły nie otrzymał żadnego świadczenia (art. 130 ust. 1 p.u.).
Powyższe znajduje odpowiednie zastosowanie w przypadku, gdy obciążenie rzeczowe na majątku upadłego zostało ustanowione w zamian za świadczenie, które jest niewspółmiernie niskie do wartości udzielanego zabezpieczenia (art. 130 ust. Z p.u.). Jeżeli natomiast obciążania wskazane wyżej zostały ustanowione na majątku upadłego celem zabezpieczenia długów jego małżonka, krewnego lub powinowatego w linii prostej (np. ojca, teścia, dziadka, dziecka, wnuka), krewnego lub powinowatego w linii bocznej do drugiego stopnia włącznie (np. brata, szwagra) albo przysposobionego lub przysposabiającego, to zostaną ono uznane za bezskuteczne bez względu na wysokość świadczenia otrzymanego w zamian przez upadłego (art. 130 ust. 3 p.u.). Przy czym wyżej wskazane osoby będące drugą stroną umowy mogą bronić się, wykazując, że nie doszło do pokrzywdzenia wierzycieli (art. 130 ust. 3 p.u.). Na postanowienie sędziego-komisarza przysługuje zażalenie (art. 130 ust. 4 p.u.).
Sędzia-komisarz, działając na wniosek syndyka, uzna za bezskuteczne w stosunku do masy upadłości również kary umowne (w całości lub części), które zostały zastrzeżone na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez upadłego, jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane przez upadłego lub jeżeli kara umowna jest rażąco wygórowana (art. 130a p.u.). Na postanowienie sędziego-komisarza przysługuje zażalenie.
Ponadto podstawę bezskuteczności czynności prawnej dokonanej przez upadłego przed datą ogłoszenia upadłości może stanowić orzeczenie wydane przez sąd na mocy przepisów ustawy – Kodeks postępowania cywilnego o ochronie wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika (art. 131 p.u.).
Zgodnie z treścią art. 527 § 1 k.p.c. w zw. z art. 132 ust. 1 p.u., gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, syndyk może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Jeżeli czynność upadłego została wcześniej zaskarżona przez wierzyciela, syndyk może wejść do sprawy na jego miejsce (art. 133 ust. 1 p.u.). W takim przypadku z odzyskanej części majątku syndyk zwraca wierzycielowi poniesione przez niego koszty procesu (art. 133 ust. p.u.2). W razie umorzenia lub uchylenia postępowania upadłościowego przed zakończeniem sprawy sąd zawiadamia o toczącym się procesie wierzyciela, który może w ciągu dwóch tygodni przystąpić do sprawy w charakterze powoda. Wierzyciel, który zgłosił swoje przystąpienie do sprawy, nie może żądać powtórzenia dotychczasowego postępowania (art. 133 ust. p.u.3).
Należy zaznaczyć, że syndyk może żądać uznania przez sąd czynności za bezskuteczną jedynie w okresie dwóch lat, licząc od daty ogłoszenia upadłości (art. 132 ust. 3 p.u.), jednakże nie później niż przed upływem pięciu lat od dnia podjęcia danej czynności (art. 534 k.p.c.). Upływ powyższego dwuletniego okresu nie stoi jednak na przeszkodzie podniesieniu przez syndyka zarzutu bezskuteczności czynności prawnej w procesie wytoczonym przeciwko masie upadłości przez wierzyciela, którego należności z tej czynności nie ujęto na liście wierzytelności (art. 132 ust. p.u.3).
I. Skutki czynności prawnych podjętych przez upadłego po dacie ogłoszenia upadłości konsumenckiej
Czynności prawne upadłego dotyczące mienia wchodzącego do masy upadłości są nieważne (art. 77 ust. 1 p.u.). Bez znaczenia jest, czy upadły miał tego świadomość lub czy dana czynność była korzystna ekonomicznie dla masy upadłości. Na wniosek osoby, która z upadłym dokonała takiej czynności, sędzia-komisarz może nakazać na jej rzecz zwrot z masy upadłości jej świadczenia wzajemnego, np. ceny uiszczonej za nabyty od upadłego motor (art. 77 ust. p.u.2). Niemniej jednak zwrot świadczenia może zostać nakazany jedynie w przypadku, gdy czynność prawna została podjęta po ogłoszeniu upadłości i przed obwieszczeniem w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (w Rejestrze po jego utworzeniu) postanowienia o ogłoszeniu upadłości, a osoba, która z upadłym dokonała czynności, nie mogła wiedzieć o ogłoszeniu upadłości nawet w przypadku zachowania należytej staranności (art. 77 ust. 3 p.u.). Przy czym zwrot jest dopuszczalny pod warunkiem, że masa upadłości wzbogaciła się o dane świadczenie. Na postanowienie sędziego-komisarza w przedmiocie zwrotu świadczenia zażalenie przysługuje wyłącznie wnioskodawcy (art. 77 ust. 3 p.u.).
Ponadto należy wskazać, że spełnienie świadczenia do rąk upadłego (np. uiszczenie ceny za motor nabyty od upadłego przed ogłoszeniem upadłości) po obwieszczeniu o ogłoszeniu upadłości w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (w Rejestrze po jego uruchomieniu) nie zwalnia z obowiązku spełnienia świadczenia do masy upadłości, chyba że równowartość świadczenia została przekazana przez upadłego do masy upadłości (art. 78 p.u.).
Brak „ponownego” spełnienie świadczenia do masy upadłości może ostatecznie skutkować jego egzekucją. Powyższe zasady stosuje się odpowiednio do czynności, które podlegają ujawnieniu w księdze wieczystej i rejestrach, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej (art. 79 p.u.).
Jak oceniasz ten poradnik?
Dziękujemy za Twoją opinię!Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści
Więcej poradników o prawie gospodarczym
W pierwszej części artykułu dotyczącego alternatywy dla upadłości konsumenckiej podaliśmy m.in. ogólny zarys tematyki zawarcia układu na zgromadzeniu wierzycieli jako alternatywy dla upadłości konsumenckiej oraz wskazaliśmy adresatów tego rozwiązania prawnego. W II części omówimy przesłanki jego zawarcia oraz wskażemy jego przebieg.
27.10.2022Ważną datą w polskim ustawodawstwie był 7.11.2019 roku. Wówczas do Kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.) wprowadzono zmiany dotyczące korespondencji sądowej dla pozwanego. Nowelizacja, o której mowa, spowodowała likwidację tzw. fikcji doręczeń przesyłek sądowych w postępowaniu cywilnym.
17.06.2022Tak jak obiecaliśmy naszym czytelnikom w części I artykułu poświęconego układowi (umowie) w postępowaniu upadłościowym, w części II opisujemy, jakie wierzytelności są uwzględniane w układzie, a jakie są z niego wykluczone.
16.09.2022W treści niniejszego artykułu zamierzamy przybliżyć czytelnikowi tematykę (stan faktyczny) śmierci (zgonu) upadłego (dłużnika) w sytuacji, gdy właściwy sąd wydał już orzeczenie (postanowienie) o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej, a w jego toku dochodzi do zgonu wnioskodawcy, tj. upadłego.
20.06.2022Artykuł ma na celu przybliżenie czytelnikowi tematykę rozwiązań prawnych dotyczących polskiego systemu prawa, które mogą być stosowane przez organa orzekające (sądy) w praktycznym stosowaniu przepisów prawa.
18.10.2022Artykuł ten porusza tematykę kosztów postępowania upadłościowego. Opisuje, kto ponosi te koszty oraz kto jest odpowiedzialny za ich właściwe ustalenie. Wyjaśnia również, jaki sposób postępowania przyjąć, gdy fundusze na pokrycie kosztów postępowania są niewystarczające.
23.05.2022
