Wyłącznik, włącznik i przełącznik schodowy – czym się różnią? Wszystkie te określenia są potocznymi nazwami łącznika schodowego, którego zadaniem jest włączanie i wyłączanie prądu w obwodzie. Podłączenie wyłącznika schodowego nie jest trudne – każdy dobry elektryk bez problemu sobie z tym poradzi (a przy okazji dobierze najlepszy rodzaj łącznika schodowego do danego pomieszczenia). Jak działa włącznik schodowy? Jak podłączyć tego typu przełącznik?
Włącznik / wyłącznik schodowy (klatkowy) – schemat działania
Zazwyczaj w instalacji elektrycznej korzystamy z jednobiegunowych włączników światła, które po wciśnięciu otwierają lub zamykają obwód – światło zapala się lub gaśnie. Łącznik schodowy różni się od zwykłego tym, że działa w parze z innym łącznikiem schodowym – dzięki czemu mamy opcję zapalania i gaszenia tego samego oświetlenia z dwóch różnych miejsc.
Przełącznik schodowy może mieć więc zastosowanie np. w przypadku oświetlenia schodów lub długiego korytarza. Zapalasz światło na górze – przed zejściem ze schodów lub po wejściu z pomieszczenia do korytarza, a gasisz na dole – po zejściu ze schodów lub po przejściu z długiego korytarza do innego pomieszczenia.
Jeśli tym samym oświetleniem chcesz sterować z trzech lub więcej miejsc – wówczas potrzebny jest łącznik krzyżowy. Między przełącznikami schodowymi umieszcza się dodatkowo łączniki krzyżowe, dzięki czemu jednym światłem można sterować z wielu miejsc (dowiedz się, jak podłączyć wyłącznik krzyżowy).
Czytaj też:
Przełącznik schodowy – zastosowanie
Zastosowanie łączników schodowych nie ogranicza się tylko do schodów i długiego korytarza. Łączniki schodowe wykorzystuje się również w:
- pomieszczeniach o dużej powierzchni (np. przestronny salon);
- pokojach przechodnich, przedpokojach;
- piwnicach, poddaszach i strychach;
- sypialniach (włącznik światła centralnego w dwóch miejscach: przy wejściu oraz przy łóżku).
Łączniki schodowe – rodzaje
- pojedynczy wyłącznik schodowy;
- wyłącznik schodowy podwójny;
- wyłącznik schodowy czasowy (czyli wyłącznik zwierny);
- wyłącznik schodowy krzyżowy (czyli łącznik rozbudowujący instalację pary zwykłych łączników schodowych).
Pojedynczy łącznik schodowy
Przełącznik schodowy tego typu jest najprostszą dostępną wersją. Wyglądem nie różni się od łączników jednobiegunowych (posiada jeden przycisk). Dostępne są różne rodzaje pojedynczych łączników schodowych: dotykowe, z ramkami różnego koloru, wykonane z różnych materiałów (nawet z porcelany).
Wyłącznik schodowy podwójny
W tym przypadku łącznik posiada dwa przyciski (łączniki tego typu nazywane są również przyciskami "grupowymi"). Dodatkową funkcją w stosunku do pojedynczego łącznika jest możliwość sterowania tylko częścią oświetlenia (np. zapalenie lub zgaszenie tylko kilku żarówek w żyrandolu).
Wyłącznik schodowy zwierny (tzw. łącznik czasowy)
Łącznik tego typu działa jako przycisk "odbijający". Dodatkowo wyposażony jest w specjalną sprężynę pod klawiszem.
Po wciśnięciu łącznik tego typu załącza obwód (a więc zapala się światło), ale tylko na pewien czas. Łączniki zwierne stosowane są m.in. na klatkach schodowych w blokach (wykorzystywane są również jako wyłączniki dzwonkowe).
Czytaj też:
Jak podłączyć włącznik schodowy? Krok po kroku
Sam schemat podłączenia łączników schodowych nie jest skomplikowany, ale mamy tu do czynienia z instalacją elektryczną – najlepiej więc wezwać do tej pracy fachowca, który zna aktualne normy, sprawdzi instalację i dobierze właściwe rodzaje przycisków.
Instalacja polega na prawidłowym podłączeniu między przyciskami schodowymi poszczególnych przewodów:
- od źródła światła do pierwszego wyłącznika schodowego prowadzony jest przewód zasilający L (fazowy) – o kolorze czarnym lub brązowym);
- przewód z izolacją w kolorze niebieskim to przewód neutralny (N), przewód w kolorze zielonym lub żółtym (PE) – to przewód ochronny – te przewody nie są podłączane do wyłączników schodowych;
- przewody łączące łączniki schodowe oznaczone są kolorem szarym, czarnym lub brązowym (powinny być prowadzone od zacisków oznaczonych danymi numerami do zacisków z tymi samymi numerami na drugim łączniku – np. z zacisków 3. i 4. również do zacisków 3. i 4.);
Warszawa Łączniki schodowe – FAQ
Co jest lepsze: łącznik schodowy czy fotokomórka?
Alternatywnym rozwiązaniem dla łączników schodowych może być zastosowanie fotokomórki (czujnik ruchu w określonym zasięgu powoduje automatyczne zapalanie światła). Wadą fotokomórki może być jej wysoka czułość - wędrówki zwierząt domowych mogą wywoływać kilkukrotne zapalanie i gaszenie świateł. Poza tym fotokomórka nie sprawdzi się, gdy w korytarzu będziemy przebywać przez jakiś czas bez ruchu lub z minimalnym ruchem (np. wykonując drobne prace remontowe poza zasięgiem czujnika fotokomórki).
Czy można połączyć ze sobą trzy łączniki schodowe?
Łączniki schodowe działają w parze – każde dodatkowe rozbudowanie instalacji elektrycznej o kolejne przyciski wymaga zastosowania łączników krzyżowych.
Czy z łączników krzyżowych można stworzyć instalację oświetleniową schodów?
Do stworzenia takiej instalacji wymagane są dwa łączniki schodowe – i wybrana w danym projekcie liczba dodatkowych łączników krzyżowych, które nie działają samodzielnie (działają tylko jako uzupełnienie dwóch połączonych ze sobą łączników schodowych).
Warto wiedzieć:
