Jak przeprowadzić montaż pompy ciepła krok po kroku?
Montaż pompy ciepła w dużym stopniu wpływa na efektywność całego systemu i jest tak samo ważny, jak prawidłowy dobór pompy ciepła. Profesjonalne podłączenie pompy nie jest problematyczne i czasochłonne – pod warunkiem, że wcześniej zadbasz o wybór miejsca montażu pompy ciepła oraz o każdy szczegół montażu jednostki wewnętrznej i przeprowadzisz niezbędne testy. Jak podłączyć pompę i jak przebiega montaż pompy ciepła krok po kroku? Czy do montażu niezbędne są uprawnienia? Ile kosztuje podłączenie pompy ciepła? Odpowiadamy!
Z poradnika dowiesz się
Rodzaj urządzenia a sposób montażu pompy ciepła
Nie każda pompa ciepła działa tak samo. Dlatego można wyróżnić różne ich rodzaje, które wyszczególnia się pod kątem m.in. dolnego źródła, z jakiego pobierana jest energia cieplna. Wyróżniamy trzy podstawowe rodzaje instalacji:
- pompa ciepła powietrzna,
- pompa ciepła gruntowa,
- pompa ciepła wodna.
Każda z nich ma inny sposób montażu i wiąże się z różnym poziomem zaawansowania prac montażowych. Montaż pompy ciepła powietrznej (pompa typu powietrze – woda) jest najprostszy, a jednocześnie jest ona najtańsza. Pobiera energię pozyskaną z otaczającego powietrza. Instalacja wymaga, by wentylator, który zasysa powietrze z zewnątrz, był wyprowadzony na zewnątrz budynku. Następnie zassane powietrze kierowane jest wprost do lameli parownika pompy ciepła. To właśnie tam pozyskiwane jest ciepło, jakie jest zawarte w powietrzu.
Inaczej wygląda montaż pompy ciepła wodnej, charakteryzującej się wysoką efektywnością. Wszystko dlatego, że dolnym źródłem ciepła jest woda podziemna lub gruntowa, które cechują się względnie stałą temperaturą. Wymagane jest przy tym wykonanie studni głębinowej – czerpnej i zrzutowej, a energię pozyskuje się albo z pobliskich zbiorników i cieków wodnych, albo z wód gruntowych. Konieczne jest umieszczenie w ramach instalacji wodnej pompy ciepła rur z czynnikiem roboczym pod powierzchnią wody, mniej więcej w odległości około 50-60 cm od siebie.
Ostatni z rodzajów – pompa gruntowa – wykorzystuje energię geotermalną, dlatego wymaga wykonania odwiertu i zainstalowania kolektora pionowego i poziomego. Oba jego typy wymagają przeprowadzenia zaawansowanych i niestety kosztownych prac ziemnych, ale takie pompy wykazują się największą efektywnością pracy.
Poniżej przedstawiamy ranking 25 700 Specjalistów od Pomp Ciepła najlepszych w 2025 roku w poszczególnych miastach powiatowych:
Gdzie najlepiej zamontować pompę ciepła?
Nie wszędzie można zainstalować pompę ciepła. Specjaliści od pomp ciepła w Warszawie przestrzegają, że trzeba zadbać o odpowiednie umiejscowienie jednostki (zwłaszcza jednostki zewnętrznej). W zależności od tego, z jaką pompą masz do czynienia, inaczej będzie wyglądał montaż jednostki zewnętrznej:
- Pompa typu powietrze-woda – jednostka zewnętrzna musi być zainstalowana tak, by zapewnić optymalne warunki pracy i jednocześnie zapobiec uciążliwemu hałasowi generowanemu przez urządzenie. Powinna znaleźć się przynajmniej 0,5 m nad ziemią i 30 cm od ściany budynku, dla zapewnienia odpowiedniej wentylacji, oraz minimum 4 metry od okien pomieszczeń sypialnianych.
- Powietrzna pompa ciepła typu split – trzeba tu uwzględnić przy montażu jednostki zewnętrznej położenie jednostki wewnętrznej, która powinna znajdować się co najwyżej w odległości 12 do 15 metrów. Ma tu znaczenie długość przyłączy chłodniczych względem modułu zewnętrznego. Jednostkę zewnętrzną pompy montuje się na ścianie budynku lub na elewacji domu.
- Pompa ciepła gruntowa – wymagane jest umieszczenie pod ziemią kolektora pionowego lub poziomego w celu czerpania energii hydrotermalnej. Pionowy wymiennik ciepła powinien być instalowany nawet na głębokości 130 m w głąb ziemi. Poziomy wymaga zamontowania na głębokości około 1,5-1,6 m pod ziemią.
Jeśli chodzi o wewnętrzny element pompy ciepła, to właściwie nie wymaga on wygospodarowania specjalnego pomieszczenia do montażu, ale pod uwagę trzeba wziąć m.in. poziom generowanego hałasu podczas pracy urządzenia.
Niektóre pompy ciepła gruntowe w całości mogą być zamontowane na zewnątrz domu, ale co istotne, muszą mieć obudowę odpowiednio odporną na szkodliwy wpływ czynników zewnętrznych.
Natomiast w środku budynku montuje się wiele modeli pomp ciepła. Jeśli urządzenie współpracuje z klasycznymi grzejnikami, oprócz jego wewnętrznego elementu trzeba wygospodarować np. w kotłowni czy w łazience miejsce na osobną pompę obiegową oraz zbiornik buforowy.
Przy montażu jednostki wewnętrznej pompy ciepła trzeba pamiętać o ważnych kwestiach:
- Instalacja należy zrealizować w miejscu z dostępem złącza obiegu ogrzewania podłogowego i rury z czynnikiem chłodniczym z jednostki zewnętrznej.
- Montaż tam, gdzie jest przestrzeń na ewentualne czynności serwisowe, mocowanie na ścianie, rury z wodą i ustawienia naczynia wzbiorczego.
- Montaż w miejscu zabezpieczonym przed wodą lub z dobrym odpływem wody.
- Montaż tam, gdzie nie ma w otoczeniu łatwopalnych materiałów czy ryzyka nadgryzienia okablowania przez gryzonie albo zwierzęta domowe.
- Zapewnienie odpływu wody z zaworu bezpieczeństwa pompy ciepła.
- Nieumieszczanie niczego przed i pod jednostką zewnętrzną.
Montaż pompy ciepła – od czego zacząć?
Od czego zacząć przygotowania do montażu pompy ciepła? Najlepiej zostawić to fachowcom, np. specjalistom od pomp ciepła z Krakowa lub innego miasta bliżej Ciebie. Zanim ci przystąpią do prac montażowych, powinni odwiedzić Cię i stwierdzić, gdzie zamontować urządzenie. Profesjonalista zaproponuje klientowi odpowiednie dla niego rozwiązanie.
Ważne są i inne kroki, takie jak:
- obliczenie zapotrzebowania na ciepło budynku,
- wybór rodzaju pompy ciepła – w przypadku pompy gruntowej konieczne jest zgromadzenie wymaganej dokumentacji, wykonanie projektu sytuacyjnego budynku, opracowania geologicznego i złożenie wszystkich zaświadczeń w urzędzie celem uzyskania pozwolenia czy dokonania zgłoszenia dla wykonania odwiertów,
- wykonanie prac gruntowych – jeśli są wymagane,
- montaż i podłączenie pompy ciepła,
- uruchomienie pompy ciepła i przeprowadzenie testów szczelności.
Bardzo istotne jest obliczenie mocy grzewczej pompy ciepła, adekwatnej do zapotrzebowania na ciepło w domu. Korzysta się przy tym z prostego wzoru: powierzchnia budynku × zapotrzebowanie na moc.
Przyjmuje się, że prawidłowo ocieplony, nowy dom jednorodzinny bez mostków cieplnych ma zapotrzebowanie na energię elektryczną na poziomie ok. 40-50 W/m2, przy powierzchni 100 m2 moc pompy określi wzór: 100 m2 × 50 W = 5 KW.
Przed rozpoczęciem montażu pompy eksperci zwracają uwagę m.in. na:
- liczbę osób w budynku,
- strefę klimatyczną,
- średnią temperaturę w regionie,
- zapotrzebowanie lokatorów (np. czy pompa też ma mieć funkcje klimatyzatora),
- liczbę pięter w domu,
- układ pomieszczeń,
- stan drzwi i okien,
- rozmiar działki (większa działka jest niezbędna do montażu pompy ciepła gruntowej).
Instalacja pompy ciepła krok po kroku
Czas na rozpoczęcie właściwych prac, czyli montaż pompy ciepła. Jak wygląda podłączenie pompy ciepła krok po kroku?
1. Wybór miejsca montażu pompy ciepła
Na początek przy instalacji pompy ciepła należy wybrać odpowiednie miejsce na zewnętrzną jednostkę:
- Pamiętaj, aby zachować odpowiednią odległość między pompą ciepła a ścianą budynku (nie mniej niż 30 cm).
- Jeśli montujesz pompę ciepła split, to zewnętrzna jednostka powinna być rozmieszczona jak najbliżej wewnętrznej – znajdującej się w domu; dzięki temu zachowasz wysoką efektywność czynnika chłodniczego.
- Jednostka zewnętrzna pompy ciepła może być ulokowana zarówno na systemowej konstrukcji, jak i na betonowym cokole (jest też opcja powieszenia całej jednostki na ścianie – z zachowaniem odpowiedniej odległości; takie rozwiązanie stosowane jest w przypadku niewielkich pomp ciepła).
2. Montaż wewnętrznej jednostki pompy ciepła
Montaż wewnętrznych elementów instalacji pompy ciepła warto zaplanować w pomieszczeniu ze swobodnym dostępem:
- Nie umieszczaj pompy „na styk”, zachowaj w pomieszczeniu miejsce na ewentualne prace serwisowe i/lub związane z konfiguracją i obsługą urządzenia.
- Zadbaj o odpowiednie zasilanie (w zależności od pompy może to być zasilanie trójfazowe lub jednofazowe).
- Zabezpiecz jednostkę wewnętrzną (zazwyczaj producent rekomenduje osobne zabezpieczenie chroniące przed przeciążeniami pompy ciepła).
- Nie umieszczaj kabli w jednym peszlu (np. kabel zasilający powinien być prowadzony oddzielnie z kablem komunikacyjnym, w innym wypadku może dojść do sporadycznych problemów z automatyką systemu).
3. Montaż jednostki wewnętrznej pompy ciepła
Powinna być zamontowana zgodnie z zasadami właściwymi dla danego rodzaju pompy. W przypadku niektórych pomp gruntowych możliwe jest umieszczenie takiej jednostki nawet na zewnątrz, w niewielkim oddaleniu od budynku.
4. Pierwszy test szczelności pompy ciepła (w czasie montażu)
Przed podłączeniem przyłączy chłodniczych w zestawach typu split należy przeprowadzić test szczelności:
- W tym celu napełnia się układ pompy azotem (nie stosuj w tym celu pompki próżniowej – test nie będzie wiarygodny; poza tym nie osuszysz instalacji wewnątrz, co jest wskazane przed pierwszym uruchomieniem).
- Próba powinna trwać ok. 30-40 minut (warto poświęcić ten czas na solidne przetestowanie całego układu).
- Następnie należy wykonać próżnię (w tym celu wykonuje się próbę trwającą ok. 30 minut).
Ważne jest wykonanie również testu szczelności np. przy gruntowej pompie ciepła dla układu dolnego źródła i wykonanie dopiero testu szczelności dla układu c.o. po podłączeniu dwóch stron – dolnego źródła i c.o. wewnętrznego.
5. Montaż układu pomiędzy pompą ciepła a systemem centralnego ogrzewania
Ten etap montażu pompy ciepła jest decydujący dla działania całego układu w przyszłości:
- Należy dobrać odpowiednie średnice rur dla danej instalacji (dobieranie tych samych średnic do różnych układów i rodzajów pompy nie wchodzi w grę).
- Pamiętaj, że możesz co prawda podpiąć pompę ciepła bezpośrednio do instalacji centralnego ogrzewania (bez buforów), ale nie mając układu hydraulicznego, nie podłączysz alternatywnych źródeł ciepła – działać będzie tylko grzałka pompy; poza tym nie będzie opcji montażu hybrydowego układu – z grzejnikami i ogrzewaniem podłogowym.
- Jeśli zdecydujesz się na opcję z buforem, to zbiornik możesz powiesić na ścianie (rozmiar zbiornika pełniącego funkcję buforu zależy od rodzaju pompy i rozmiaru instalacji).
6. Rozmieszczenie czujników temperatury
Rozmieszczenie czujników, niezbędnych do prawidłowego działania systemu automatyki zarządzania pompą ciepła, to już prawie ostatni etap montażu pompy ciepła:
- Rozmieść czujniki temperatury zewnętrznej w miejscu zacienionym, aby uniknąć błędów pomiaru (silne nasłonecznienie może mocno wypaczyć wynik).
- Wewnątrz montowany jest zazwyczaj tzw. czujnik temperatury komfortu (należy go umieścić na wysokości ok. 1,5 m od ziemi).
7. Konfiguracja sterownika
Ostatnim krokiem montażu pompy ciepła jest konfiguracja automatyki pompy ciepła:
- W tym celu należy przeprowadzić kalibrację i ustawić pompę ciepła tak, aby spełniała swoją funkcję przy jak najniższym poborze energii elektrycznej.
- Pamiętaj, że w trybie automatycznym wykorzystywana jest krzywa grzewcza, która wynika z temperatury zewnętrznej i odczytów czujników pompy ciepła; możesz też korzystać z trybu manualnego (ręczny dobór temperatury).
Ile orientacyjnie kosztuje pompa ciepła? Pompa ciepła powietrzna w granicach od 10 000 zł do nawet 82 000 zł netto. Natomiast pompa ciepła gruntowa to koszt od około 20 000 zł do nawet 100 000 zł netto.
Ile trwa montaż pompy ciepła?
W zależności od modelu pompy ciepła montaż może trwać od 1 do 3-4 dni. Najkrócej trwa montaż powietrznej pompy ciepła powietrznej, najdłużej – montaż pompy gruntowej (niezbędne są wówczas dodatkowe odwierty i wyznaczenie miejsca na działce).
Montaż pompy ciepła – uprawnienia
Jakie uprawnienia do montażu pomp ciepła są niezbędne? Wszystko zależy od rodzaju urządzenia. W przypadku niektórych uprawnienia nie są wymagane, a w innych są niezbędne.
Niektóre programy dofinansowań pomp ciepła wymagają złożenia dokumentów opatrzonych podpisem montera mającego konkretne uprawnienia. Ponadto konieczność posiadania uprawnień przez instalatora zależy od zastosowanej technologii. W pompach typu split (czyli wykorzystujących tzw. f-gazy) niezbędne są certyfikaty f-gazowe od UDT. Z kolei tzw. ustawa f-gazowa nie wspomina o konieczności posiadania certyfikatu w przypadku montowania powietrznej pompy ciepła typu monoblok.
Poza uprawnieniami i certyfikatami w niektórych przypadkach niezbędne będzie uzyskanie pozwolenia na montaż (szczególnie dotyczy to wymienników pionowych i poziomych instalacji wykorzystujących pompy ciepła).
Samodzielny montaż pompy ciepła – czy to możliwe?
Samodzielny montaż pompy ciepła monoblok lub split jest możliwy, ale wiąże się z wieloma wyzwaniami właściwie na każdym etapie prac: od projektowania i określenia mocy grzewczej, przez roboty wiertnicze i dobór układu hydraulicznego, aż po konfigurację automatyki i sterownika.
Poza tym w wielu przypadkach samodzielny montaż (bez certyfikatów) sprawia, że instalacja nie kwalifikuje się do programu dofinansowań. Zdecydowanie warto zlecić montaż pompy ciepła fachowcom. Ekspert poprowadzi realizację od projektu do wdrożenia – dbając o wymogi i zapewniając gwarancję nie tylko na urządzenie, ale też na robociznę.
Jak oceniasz ten poradnik?
Dziękujemy za Twoją opinię!Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści
Więcej poradników o pompach ciepła
Zdecydowałeś się ogrzewać dom pompą ciepła? Podpowiemy ci, od czego zacząć! Zebraliśmy wskazówki od osób, które już korzystają z tych urządzeń grzewczych, oraz od wykonawców, którzy na co dzień zajmują się ich instalacją. Sprawdź, jak przeprowadzić inwestycję w pompę ciepła krok po kroku.
25.05.2023
Na rynku dostępne są różne rodzaje pomp ciepła. Oferują je zarówno polscy, jak i zagraniczni producenci. Przed wyborem urządzenia grzewczego do swojego domu powinieneś się zastanowić, która firma będzie spełniała założone oczekiwania. Pomoże ci w tym stworzona przez nas lista producentów pomp ciepła. Poznaj marki, które cieszą się największym powodzeniem wśród klientów!
25.04.2023
Odwierty pod pompy ciepła to otwory, w których montowane są sondy gruntowe (elementy gruntowej pompy ciepła). Wiercenia pod pompy mogą być poziome lub pionowe. Ich wybór zależy od możliwości technicznych terenu, z którego będzie pobierane ciepło. Czy potrzebujesz pozwolenia na wykonanie wierceń? Jaka jest głębokość odwiertu dla gruntowej pompy ciepła? Przygotowaliśmy odpowiedzi na te pytania!
29.09.2022
Grzejniki do pompy ciepła to alternatywa dla często rekomendowanego rozwiązania podłączenia pompy ciepła z ogrzewaniem płaszczyznowym (czyli m.in. z ogrzewaniem podłogowym i ściennym). Ta opcja – mimo że rzadziej polecana – również zapewni ciepło w domu i jest prostą metodą modernizacji systemu ogrzewania. Jakie grzejniki do pompy ciepła wybrać? Czym różnią się nowoczesne grzejniki niskotemperaturowe od zwykłych grzejników?
08.07.2022
Ile wydasz na pompę ciepła do domu 120 m²? Przygotuj od 22 000 do 65 000 zł na urządzenie i montaż. Ale co dokładnie składa się na tę kwotę? Od rodzaju pompy, przez moc, markę, aż po dodatkowe funkcje – każdy z tych elementów ma swoje znaczenie. Czy to inwestycja, która przyniesie Ci oszczędności? Poznaj szczegóły i podejmij świadomą decyzję.
25.04.2024
Zanim zdecydujesz się na zakup pompy ciepła, opinie użytkowników pozwolą ci się lepiej zapoznać z tymi szczególnymi urządzeniami grzewczymi. Czy taka inwestycja się opłaca? Jakie obawy przed jej zakupem mają właściciele domów jednorodzinnych? Zobacz, jak działają pompy ciepła. Opinie o poszczególnych modelach pozwolą ci wybrać taki, który spełni twoje oczekiwania.
25.11.2022
