Wyłącznik różnicowoprądowy – co to jest i do czego służy?
Czym jest wyłącznik różnicowoprądowy? To elektryczne urządzenie zabezpieczające, które rozłącza obwód, gdy wartość prądu wypływającego z obwodu nie jest równa wartości prądu wpływającego. W praktyce urządzenia tego typu chronią domowników przed porażeniem – wyłącznik różnicowoprądowy wyłączy zasilanie obwodu (czyli przerwie dopływ prądu), gdy nastąpi upływ prądu do ziemi. Jakie są rodzaje wyłączników różnicowoprądowych? Jak podłączyć wyłącznik różnicowoprądowy i jak sprawdzić, czy działa?
Z poradnika dowiesz się
Co to jest wyłącznik różnicowoprądowy i jak działa?
Kiedy stosować wyłącznik różnicowoprądowy? Do niedawna wyłączniki różnicowoprądowe (RCD, oznaczane symbolem ang. Residual Current Device) nie były często montowane w instalacjach elektrycznych. Dziś wykorzystanie tego typu urządzeń w instalacji jest obowiązkowe. Wyłącznik różnicowoprądowy musi więc znaleźć się w domowej rozdzielnicy (wyłączniki powinien uwzględniać schemat instalacji elektrycznej).
W praktyce: kiedy zadziała wyłącznik różnicowoprądowy i jak działa wyłącznik różnicowoprądowy? Zasada działania jest prosta: gdy ktoś z domowników będzie miał styczność z uszkodzonym przedmiotem lub urządzeniem elektrycznym znajdującym się pod napięciem (przykładem może być przewód z uszkodzoną izolacją), to wyłącznik różnicowoprądowy automatycznie odetnie prąd.
Dzieje się tak dlatego, że prąd w momencie awarii ucieka z obwodu, przechodzi na obudowy lub osłony sprzętów domowych. W wyniku awarii wartość prądu w przewodach fazowych i zerowym (które przechodzą przez wyłącznik różnicowoprądowy) jest inna. Różnica tych wartości potocznie nazywana jest właśnie prądem różnicowym.
Wyłącznik różnicowoprądowy:
- ochroni domowników przed porażeniem elektrycznym,
- chroni urządzenia przed skutkami awarii prądu, zmian napięć,
- zmniejsza ryzyko wystąpienia pożaru.
Poniżej przedstawiamy ranking 56 665 Specjalistów od Instalacji Elektrycznych najlepszych w 2024 roku w poszczególnych miastach powiatowych:
Wyłącznik różnicowoprądowy – budowa
Stosowane w domowych instalacjach wyłączniki różnicowoprądowe składają się z pięciu elementów:
- Zestyki torów prądowych.
- Przycisk uruchamiający urządzenie.
- Wyzwalacz (to spolaryzowany przekaźnik).
- Obwód testowania (sprawdza działanie wyłącznika).
- Przekładnik Ferrantiego (część odpowiedzialna za pomiar prądu upływu).
Jak dobrać wyłącznik różnicowoprądowy? Typy wyłączników
Często pojawiają się pytania o to, jaki wyłącznik różnicowoprądowy do mieszkania w bloku wybrać, jak dobrać wyłącznik różnicowoprądowy do domu i czy wyłącznik różnicowoprądowy trójfazowy jest lepszy niż wyłącznik różnicowoprądowy jednofazowy.
Aby zrozumieć, jak dobrać wyłącznik różnicowoprądowy do instalacji, należy poznać typy wyłączników różnicowoprądowych:
- Wyłączniki różnicowoprądowe niskoczułe – od 500 mA; stosowane albo jako główny wyłącznik instalacji elektrycznej, albo w obwodach elektrycznych o bardzo dużym prądzie upływu.
- Wyłączniki różnicowoprądowe średnioczułe – od 30 do 500 mA; stosowane najczęściej jako wyłączniki różnicowoprądowe do mieszkania w bloku, budynków, domów, na placach zabaw.
- Wyłączniki różnicowoprądowe wysokoczułe – do 30 mA; jeśli zastanawiasz się, jaki będzie dobry wyłącznik różnicowoprądowy do łazienki, kuchni czy warsztatu – gdzie istnieje większe ryzyko pożaru lub awarii – to zazwyczaj polecany jest właśnie wyłącznik różnicowoprądowy wysokoczuły.
Wybierając wyłącznik różnicowoprądowy nie sugeruj się producentem czy ceną. Zwróć uwagę na:
- czułość wyłącznika różnicowoprądowego (wyrażana w mA),
- szybkość wyłącznika (np. <0,1 s),
- liczbę modułów, liczbę biegunów,
- napięcie znamionowe (np. 230/400V AC),
- przeznaczenie wyłącznika w instalacji (określone przez producenta),
- certyfikaty (np. CE, certyfikat jakości TUV),
- rodzaj montażu (np. na szynie DIN),
- typ przyłącza (np. moduł pod szynę grzebieniową lub szynę typu pin),
- rodzaj zacisków (np. zaciski klatkowe, do 35mm2).
Wyłącznik jest w stanie przerywać wszystkie przewody czynne (L1, L2, L3, N) – dlatego wybierając wyłącznik pamiętaj też o rodzaju zastosowanego obwodu.
Przykładowo: dwubiegunowe wyłączniki różnicowoprądowe stosowane są w obwodach jednofazowych), czterobiegunowe wyłączniki – w obwodach trójfazowych z przewodem neutralnym, a trójbiegunowe – w obwodach trójfazowych bez przewodu neutralnego. Doświadczony elektryk zawsze dobierze rodzaj wyłącznika różnicowoprądowego do danej instalacji (nie stosuje standardowo tych samych wyłączników do każdego obwodu).
Jak podłączyć wyłącznik różnicowoprądowy?
Wyłączniki różnicowoprądowe to niewielkie urządzenia, przez które przechodzą przewody: fazowe i zerowy. Jak podłączyć wyłącznik różnicowoprądowy trójfazowy lub jednofazowy do instalacji?
Podłączenie wyłącznika różnicowoprądowego jednofazowego
Do wejścia wyłącznika różnicowoprądowego w obwodzie jednofazowym należy podpiąć przewód fazowy (brązowy) oraz przewód neutralny (niebieski). Przewód ochronny łączy się za pomocą specjalnej listwy zaciskowej. Przewód fazowy powinien być wpięty do wyłącznika nadprądowego, a neutralny - podpina się bezpośrednio do instalacji.
Podłączenie wyłącznika różnicowoprądowego trójfazowego
Różnicówka trójfazowa w tym przypadku podłączana jest analogicznie, ale sam schemat podłączenia wyłącznika jest nieco bardziej skomplikowany.
Do wejścia wyłącznika podłącza się przewód neutralny oraz wszystkie trzy fazy. Na wyjściu podłącza się wyłącznik nadprądowy – do każdej z faz. Przewód neutralny na wyjściu w tym przypadku należy połączyć do listwy zbiorczej.
Wyłącznik różnicowoprądowy – cena
Ile kosztuje wyłącznik różnicowoprądowy? Proste modele wyłączników kosztują ok. 40-70 zł (np. wyłącznik 2-biegunowy). Bardziej skomplikowane różnicówki (wielomodułowe, przeznaczone do większych i skomplikowanych obwodów) to wydatek ok. 150-250 zł (np. wyłącznik różnicowoprądowy z 4 modułami, 4 biegunami, stopniem ochrony IP20).
Jak sprawdzić wyłącznik różnicowoprądowy?
Większość wyłączników posiada specjalny mechanizm do testowania. Wystarczy wcisnąć odpowiedni przycisk, aby sprawdzić, czy urządzenie działa prawidłowo. Jedną z opcji jest też zastosowanie mierników do sprawdzania wyłączników różnicowoprądowych.
Wyłącznik różnicowoprądowy – o tym warto pamiętać!
- Co miesiąc sprawdzaj działanie wyłącznika różnicowoprądowego (większość z nich posiada przycisk "test").
- Nie testuj urządzenia częściej niż zaleca producent (np. testowanie co tydzień może szybko zużyć mechanizmy wyłączników).
- Nie zabezpieczaj wszystkich obwodów w domu za pomocą jednego wyłącznika różnicowoprądowego (uszkodzenie odetnie prąd w całym domu).
- Zawsze dobieraj wyłącznik różnicowoprądowy do rodzaju instalacji i rodzaju urządzeń (np. wyłączniki wysokoczułe stosowane są w kuchniach, łazienkach, warsztatach – gdzie istnieje ryzyko pożaru).
- Wyłączniki nie dają 100% ochrony przed porażeniem – dlatego zawsze stosuj się do zasad bezpieczeństwa pracując z instalacją elektryczną.
Jak oceniasz ten poradnik?
Dziękujemy za Twoją opinię!Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści
Więcej poradników o instalacjach elektrycznych
Czym jest ogranicznik przepięć? To urządzenie chroniące przed przepięciami, które ogranicza czas trwania i częstotliwość prądu następczego. Ograniczniki zmniejszają napięcia poniżej bezpiecznego progu, aby w ten sposób chronić domową elektronikę. Jakie są klasy ograniczników i jaki ogranicznik przepięć wybrać do domu?
09.08.2022
Jednym z ważnych elementów montażu instalacji elektrycznej w domu są punkty elektryczne, czyli przede wszystkim: gniazdka, przełączniki, łączniki, punkty antenowe TV-SAT. Cena za punkt elektryczny z materiałem i bez zależy od kilku czynników, a im większy stopień skomplikowania prac i wymagania – tym większy koszt za punkt elektryczny. Cena może być z kolei nieco niższa przy większym zamówieniu. Jaki jest aktualny w 2023 cennik wykonania punktu elektrycznego? Od czego zależy cena za punkt elektryczny? Jakie są rodzaje punktów, które możesz mieć w domu?
23.10.2023
Cennik usług elektrycznych na 2024 rok zawiera wiele pozycji. Najważniejsze to montaż rozdzielni elektrycznej, gniazdek, łączników, koryt kablowych, biały montaż elektryczny i kładzenie kabli. Elektryk oferuje także modyfikacje istniejącej instalacji oraz opracowanie (lub korektę) schematu instalacji elektrycznej. Stawka godzinowa jego pracy wynosi od 250 do 350 zł, a nawet więcej. Chcesz poznać szczegóły? Przeczytaj dalej!
10.04.2024
Odpowiednie oświetlenie w kuchni umożliwia komfortowe i bezpieczne przygotowywanie potraw. W tym pomieszczeniu wielu chętnie spędza czas. Co za tym idzie, warto zaplanować oświetlenie do kuchni w taki sposób, aby sprzyjało twoim przyzwyczajeniom. Pamiętaj o zastosowaniu nie tylko oświetlenia górnego, ale i bocznego, punktowego oraz nad blatem roboczym. Na jakie warto postawić?
24.01.2023
Instalacja elektryczna bezpuszkowa jest nowym typem instalacji elektrycznej, jaką można zastosować w domu czy w mieszkaniu. W przeciwieństwie do instalacji puszkowej, polega na poprowadzeniu kabla ze skrzynki z bezpiecznikami bezpośrednio do kolejnych punktów instalacji. Sprawdź, jakie ma wady i zalety. Kiedy warto ją zastosować?
13.07.2022
Montaż gniazdka elektrycznego nie jest trudnym zadaniem, ale wymaga podstawowej wiedzy z zakresu elektryki. Dowiedz się, jak podłączyć gniazdko krok po kroku, jakie są najważniejsze zasady i niezbędne narzędzia oraz jak podłączyć gniazdko elektryczne do gotowej puszki w ścianie.
18.07.2022
