Czym jest zasada słuszności lub humanitaryzmu w upadłości konsumenckiej?
Artykuł ma na celu przybliżenie czytelnikowi tematykę rozwiązań prawnych dotyczących polskiego systemu prawa, które mogą być stosowane przez organa orzekające (sądy) w praktycznym stosowaniu przepisów prawa.
Z poradnika dowiesz się
I Zasada słuszności i humanitaryzmu
Zasada słuszności i humanitaryzmu należą do tzw. klauzul generalnych.¹ Są domeną Prawa cywilnego, ale także gospodarczego, w tym upadłościowego. Ich funkcją (zadaniem) jest uzupełnianie i korygowanie istniejących norm prawnych wywodzonych z poszczególnych przepisów prawa zawartych w Prawie cywilnym, gospodarczym, upadłościowym i innych gałęziach prawa.
Zasada humanitaryzmu i zasada słuszności nie są jedynymi klauzulami generalnymi w polskim systemie prawa. Mowa tu o zasadach współżycia społecznego.² Zasady te pozwalają organowi stosującemu prawo (sąd) zastosować pewien „luz decyzyjny” w danej, konkretnej sprawie. Przy czym zasady współżycia społecznego są zawarte głównie w Prawie cywilnym (art. 5 k.c.). Zaś zasada słuszności i humanitaryzmu odnoszą się do Prawa upadłościowego (p.u.).
Zasady stanowią furtkę (luz decyzyjny) dla swobodnej oceny danego stanu faktycznego w Prawie upadłościowym. Dają także szeroką możliwość zasadności argumentacji oddłużenia osób (dłużników – upadłych), względem których zachodzą negatywne (in minus) przesłanki uzasadniające:
- odmowa ustalenia planu spłat;
- umorzenie zobowiązań bez ustalania planu spłat;
- warunkowe umorzenie zobowiązań bez ustalania planu spłat.
II Zasada (względy) słuszności
I tak, niezbędnym celem ustalenia, czy zachodzą w danym przypadku względy słuszności, jest określenie przez sąd okoliczności życia dłużnika, jego otoczenia, środowiska, w którym się wychował i działał, a także dotychczasowego postępowania w życiu społecznym, zawodowym i rodzinnym.
III Zasada (względy) humanitaryzmu
Podobnie ma się sytuacja w przypadku zasady humanitaryzmu, którą należy odczytywać w znaczeniu poszanowania godności człowieka.³ Ustawodawca uznał, że w określonych stanach faktycznych (sytuacjach) odmowa wszczęcia postępowania upadłościowego/ umorzenie wszczętego / uchylenie planu spłat może naruszać godność ludzką. I tak, do względów humanitarnych możemy zaliczyć: chorobę dłużnika, jego niepełnosprawność, konieczność podjęcia leczenia, bezdomność, hazard, utrzymanie dużej rodziny itp.
IV Przykłady zastosowania przez sąd humanitaryzmu
- Dłużnik zaciągał zobowiązania kredytowe, pożyczki, chwilówki, aby sfinansować leczenie swojego stanu zdrowia albo żony bądź innego członka rodziny.
- Dłużnik zaciągał zobowiązania finansowe, aby zapewnić utrzymanie wielodzietnej rodziny.
- Inne okoliczności (rozwód, kalectwo w wyniku wypadku, pożar gospodarstwa domowego).
V Przykłady zastosowania przez sąd zasady słuszności
- Dłużnik nie zgłosił w terminie wniosku o upadłość konsumencką z uwagi, że w tym czasie opiekował się ciężko chorymi rodzicami.
¹ Klauzula generalna jako instytucja Prawa cywilnego to zwrot niedookreślony, zawarty w przepisie prawnym, który oznacza pewne cechy funkcjonujące w jakiejś grupie społecznej, a do których odsyła ów przepis przez nakaz uwzględniania tych cech przy ustalaniu stanu faktycznego, podpadającego pod daną normę prawną.
² Zasady współżycia społecznego to rodzaj klauzuli prawnej stosowanej w prawie polskim. Odnosi się do powszechnie uznawanych norm. Zasady współżycia społecznego to normy obyczajowe, a także moralne i etyczne, które panują w danym społeczeństwie.
³ Godność człowieka – poczucie własnej wartości i szacunek dla samego siebie, co wyraża się w pragnieniu posiadania także szacunku ze strony innych z uwagi na swoje walory duchowe, moralne czy też zasługi społeczne. Ma ona dwoisty charakter i odnosi się do godności osobowej i osobowościowej.
Jak oceniasz ten poradnik?
Dziękujemy za Twoją opinię!Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści
Więcej poradników o prawie gospodarczym
Postanowiliśmy przybliżyć naszym czytelnikom najczęściej zadawane pytania ze strony klientów Kancelarii Prawa Upadłościowego KPU.
20.06.2022W treści niniejszego artykułu zamierzamy przybliżyć czytelnikowi tematykę (stan faktyczny) śmierci (zgonu) upadłego (dłużnika) w sytuacji, gdy właściwy sąd wydał już orzeczenie (postanowienie) o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej, a w jego toku dochodzi do zgonu wnioskodawcy, tj. upadłego.
20.06.2022W części I artykułu opisaliśmy skutki prawne podjęcia czynności prawnych przed formalnym (wydanie postanowienia) ogłoszeniem upadłości konsumenckiej. Uzupełnimy część I o pkt B, tj. „Bezskuteczność czynności prawnych dłużnika stwierdzona orzeczeniem sądu (wyrokiem tudzież postanowieniem)”. Natomiast w ust. I niniejszego artykułu przedstawimy „Skutki czynności prawnych podjętych przez upadłego po dacie ogłoszenia upadłości konsumenckiej”.
08.09.2022Tak jak obiecaliśmy naszym czytelnikom w części I artykułu poświęconego układowi (umowie) w postępowaniu upadłościowym, w części II opisujemy, jakie wierzytelności są uwzględniane w układzie, a jakie są z niego wykluczone.
16.09.2022Upadły (dłużnik), któremu Sąd ustalił Plan Spłaty Wierzycieli, ma obowiązek złożenia sprawozdania z wykonywania planu do 30 kwietnia bieżącego roku.
23.06.2022Z artykułu dowiedzą się Państwo, ilu wierzycieli musi brać udział w postępowaniu upadłościowym, w przypadku upadłości gospodarczej – jak i konsumenckiej. W tekście przytoczono następujące podstawy prawne: art. 1 ust. 1 p.u., art. 419 ² ust. 1 p.u., art. 355 k.p.c. w zw. art. 229 p.u. oraz orzecznictwo wskazane w systemie LEX Gdynia.
17.06.2022
