Czym jest zasada słuszności lub humanitaryzmu w upadłości konsumenckiej?
Artykuł ma na celu przybliżenie czytelnikowi tematykę rozwiązań prawnych dotyczących polskiego systemu prawa, które mogą być stosowane przez organa orzekające (sądy) w praktycznym stosowaniu przepisów prawa.
Z poradnika dowiesz się
I Zasada słuszności i humanitaryzmu
Zasada słuszności i humanitaryzmu należą do tzw. klauzul generalnych.¹ Są domeną Prawa cywilnego, ale także gospodarczego, w tym upadłościowego. Ich funkcją (zadaniem) jest uzupełnianie i korygowanie istniejących norm prawnych wywodzonych z poszczególnych przepisów prawa zawartych w Prawie cywilnym, gospodarczym, upadłościowym i innych gałęziach prawa.
Zasada humanitaryzmu i zasada słuszności nie są jedynymi klauzulami generalnymi w polskim systemie prawa. Mowa tu o zasadach współżycia społecznego.² Zasady te pozwalają organowi stosującemu prawo (sąd) zastosować pewien „luz decyzyjny” w danej, konkretnej sprawie. Przy czym zasady współżycia społecznego są zawarte głównie w Prawie cywilnym (art. 5 k.c.). Zaś zasada słuszności i humanitaryzmu odnoszą się do Prawa upadłościowego (p.u.).
Zasady stanowią furtkę (luz decyzyjny) dla swobodnej oceny danego stanu faktycznego w Prawie upadłościowym. Dają także szeroką możliwość zasadności argumentacji oddłużenia osób (dłużników – upadłych), względem których zachodzą negatywne (in minus) przesłanki uzasadniające:
- odmowa ustalenia planu spłat;
- umorzenie zobowiązań bez ustalania planu spłat;
- warunkowe umorzenie zobowiązań bez ustalania planu spłat.
II Zasada (względy) słuszności
I tak, niezbędnym celem ustalenia, czy zachodzą w danym przypadku względy słuszności, jest określenie przez sąd okoliczności życia dłużnika, jego otoczenia, środowiska, w którym się wychował i działał, a także dotychczasowego postępowania w życiu społecznym, zawodowym i rodzinnym.
III Zasada (względy) humanitaryzmu
Podobnie ma się sytuacja w przypadku zasady humanitaryzmu, którą należy odczytywać w znaczeniu poszanowania godności człowieka.³ Ustawodawca uznał, że w określonych stanach faktycznych (sytuacjach) odmowa wszczęcia postępowania upadłościowego/ umorzenie wszczętego / uchylenie planu spłat może naruszać godność ludzką. I tak, do względów humanitarnych możemy zaliczyć: chorobę dłużnika, jego niepełnosprawność, konieczność podjęcia leczenia, bezdomność, hazard, utrzymanie dużej rodziny itp.
IV Przykłady zastosowania przez sąd humanitaryzmu
- Dłużnik zaciągał zobowiązania kredytowe, pożyczki, chwilówki, aby sfinansować leczenie swojego stanu zdrowia albo żony bądź innego członka rodziny.
- Dłużnik zaciągał zobowiązania finansowe, aby zapewnić utrzymanie wielodzietnej rodziny.
- Inne okoliczności (rozwód, kalectwo w wyniku wypadku, pożar gospodarstwa domowego).
V Przykłady zastosowania przez sąd zasady słuszności
- Dłużnik nie zgłosił w terminie wniosku o upadłość konsumencką z uwagi, że w tym czasie opiekował się ciężko chorymi rodzicami.
¹ Klauzula generalna jako instytucja Prawa cywilnego to zwrot niedookreślony, zawarty w przepisie prawnym, który oznacza pewne cechy funkcjonujące w jakiejś grupie społecznej, a do których odsyła ów przepis przez nakaz uwzględniania tych cech przy ustalaniu stanu faktycznego, podpadającego pod daną normę prawną.
² Zasady współżycia społecznego to rodzaj klauzuli prawnej stosowanej w prawie polskim. Odnosi się do powszechnie uznawanych norm. Zasady współżycia społecznego to normy obyczajowe, a także moralne i etyczne, które panują w danym społeczeństwie.
³ Godność człowieka – poczucie własnej wartości i szacunek dla samego siebie, co wyraża się w pragnieniu posiadania także szacunku ze strony innych z uwagi na swoje walory duchowe, moralne czy też zasługi społeczne. Ma ona dwoisty charakter i odnosi się do godności osobowej i osobowościowej.
Jak oceniasz ten poradnik?
Dziękujemy za Twoją opinię!Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści
Więcej poradników o prawie gospodarczym
Następstwem zawarcia związku małżeńskiego jest powstanie z mocy prawa (ipso iure) między małżonkami ustawowej wspólności majątkowej. A o skutkach orzeczenia w formie postanowienia przez sąd gospodarczy stanu upadłości konsumenckiej wobec jednego z nich – dowiesz się z lektury tegoż artykułu.
02.11.2022Artykuł porusza zagadnienie wpływu ogłoszenia upadłości na toczące się postępowania sądowe, administracyjne i egzekucyjne wobec upadłego.
19.08.2022W artykule przedstawiamy pokrótce tematy dotyczące umorzenia postępowania upadłościowego na wniosek dłużnika¹ oraz cofnięcia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej (z jakich przyczyn może nastąpić?). Omówienie ww. zagadnień powstało w oparciu o podstawę prawną: art. 491 ¹º p.u. oraz art. 367 p.u.¹.
17.06.2022Celem artykułu jest przybliżenie czytelnikowi w prosty i przystępny sposób zasad, które znajdują zastosowanie w temacie reguł ustalających kolejność zaspokojenia wierzycieli obowiązujących przy ustaleniu planu spłat.
20.09.2022W części I artykułu opisaliśmy skutki prawne podjęcia czynności prawnych przed formalnym (wydanie postanowienia) ogłoszeniem upadłości konsumenckiej. Uzupełnimy część I o pkt B, tj. „Bezskuteczność czynności prawnych dłużnika stwierdzona orzeczeniem sądu (wyrokiem tudzież postanowieniem)”. Natomiast w ust. I niniejszego artykułu przedstawimy „Skutki czynności prawnych podjętych przez upadłego po dacie ogłoszenia upadłości konsumenckiej”.
08.09.2022Ten artykuł traktuje o kwestiach związanych z tematyką uchylenia układu w postępowaniu upadłościowym. Omawia podstawę uchylenia układu, sposób złożenia właściwego wniosku, jak również opisuje przebieg postępowania o uchyleniu układu.
23.05.2022