Świecąca kostka brukowa LED RGB.

Ze świecącą brukową kostką LED RGB po raz pierwszy spotkałem się za zachodnią granicą. Na niemieckich podjazdach, jako alternatywne oświetlenie podjazdu przeważała kostka fluorescencyjna, jednak efekt, który dawała została przyćmiona ledową kostką brukową.

Technologia LED

Technologia LED ma wiele zalet. Poza najpopularniejszymi jak niskie zużycie energii, długa żywotność, dla mnie liczył się niesamowity efekt wizualny. Przez długi czas próbowałem znaleźć w Polsce dystrybutora świecącej kostki ledowej. Niestety bez powodzenia. Po kilku latach na polskim rynku pojawiło się kilka firm. Są zarówno takie, które jedynie sprowadzają produkty z Chin, jak i takie, które same od początku do końca wytwarzają produkt w Polsce. Nie przekreślam od razu wszystkich produktów z metką „made in PRCH”, jednak montowałem zarówno te wyprodukowane w Polsce, jak i w kraju środka i muszę przyznać, że Polskie wyroby są zdecydowanie lepsze. Typowe wady chińskich wyrobów to przewody o zbyt małym przekroju, które przez to łatwo ulegają uszkodzeniu, niedociągnięcia w jakości wykończenia, czy problemy z zachowaniem hermetyczności, co jest szczególnie ważne w przypadku świecącej kostki brukowej, która cały czas narażona jest na działanie warunków atmosferycznych.

Obecnie można bez większych problemów dotrzeć do dystrybutorów oferujących polskie, solidne wyroby. Przed zakupem warto osobiście obejrzeć jakość ich wykonania. Dotychczas nie miałem problemów związanych z uszkodzeniami w czasie obowiązywania gwarancji, mimo to polecałbym zwrócenie uwagi na to, czy produkt ma 2-letnią, czy półroczną gwarancję.

Różne wariacje kolorystyczne

Świecąca kostka LED RGB daje możliwość zmiany kolorów, stąd nie trzeba decydować się na konkretny kolor przy zakupie. Z reguły kolory wybiera się za pomocą dołączonego pilota, a kolorów jest co najmniej kilka.

W artykule przedstawiam zdjęcia świecącej kostki ledowej Zaręczam, że to, co widać na zdjęciach oddaje rzeczywisty efekt świecącej kostki ledowej i chociaż nie wszystkie ze zdjęć są mojego autorstwa, to pozostałe z zostały przeze mnie wyselekcjonowane właśnie na podstawie kryterium najwierniejszego oddania rzeczywistego wyglądu świecącej kostki ledowej RGB.

Technologia montażu

Montaż świecącej kostki ledowej RGB jest stosunkowo prosty. Potrzebne narzędzia to małe cążki, nóż, kilof bądź inne narzędzie do wykonanie wykopu na kable. Prócz tego potrzebne będą elektronarzędzia do zamocowania sterownika oraz zasilacza. Z potrzebnych materiałów konieczne będą więc kołki rozporowe bądź wkręty, w zależności od tego, gdzie będą montowane powyższe urządzenia oraz peszel ochronny, do zabezpieczenia kabla ziemnego przed uszkodzeniem.

Poniżej przedstawiam chemat podłączenia świecących kostek ledowych z zasilaczem i sterownikiem:

Zanim rozpoczniemy montaż trzeba dobrze przemyśleć, jak umiejscowione będą kostki świecące oraz konieczne akcesoria takie jak zasilacz i sterownik. Jednocześnie, mając przygotowany plan, łatwiej będzie dobrze zamówić wszystkie potrzebne akcesoria.

Montaż proponuję rozpocząć od zainstalowania zasilacza i sterownika. Zasilacz można bądź do wpiąć na stałe do instalacji elektrycznej, bądź też zamontować wtyczkę i wpinać do gniazdka. Drugie rozwiązanie uważam za lepsze ze względów bezpieczeństwa, jednocześnie ma one swoje wady: nie będzie możliwe ukrycie kabli zasilających i zajmie się jedno gniazdko. Zasilacz powinien być hermetyczny, stąd najlepiej gdyby posiadał co najmniej normę IP67. Z reguły zasilacz montuje się w garażu, dlatego odporność na wilgoć jest wskazana. Miejsce montażu najczęściej determinowane jest dwoma względami: przebiegiem instalacji elektrycznych (puszki bądź gniazdka) oraz względami estetycznymi. Chociaż zasilacz jest zabudowany, to jednak nie będzie ozdobą, stąd najlepiej umieścić go w miejscu, gdzie będzie mało widoczny i bezpieczny (lepiej zamontować go wyżej, będzie wtedy poza zasięgiem gryzoniów, psów i małych dzieci). Zasilacz, za pomocą kabla dwużyłowego (co najmniej 1,5 mm kwadrat) podłączamy do instalacji elektrycznej. Jest to jedyny fragment instalacji świecącej ledowej kostki brukowej, gdzie mamy do czynienia z prądem zmiennym o napięciu 230V. Do zasilacza zasilanie podłączamy w miejsca opisane, w zależności od producenta: "input", "AC230", "in" bądź podobnie. Z zasilacza wychodzą dwa kable, z reguły zainstalowane już na stałe przez producenta. Opisane są zazwyczaj analogicznie do kabli zasilających, a więc: "output", "out", "wyjście", bądź "DC12V". Od tego miejsca prąd, który przepływa w kablach ma napięcie 12V, a więc jest bezpieczne dla człowieka. Należy zwrócić uwagę na oznaczenia kabli "+" i "-". Zgodnie z oznaczeniem biegunowości należy połączyć zasilacz ze sterownikiem. Sterownik to urządzenie, które odbiera sygnał z pilota sterującego i kieruje zasilanie do obwodu.

Najtrudniejszą część montażu mamy już za sobą. Teraz rozpoczyna się ta najbardziej czasochłonna. W zależności od tego, czy mamy już ułożoną kostkę brukową, czy też dopiero będziemy ją kładli proces wygląda nieco inaczej. Jeżeli jesteśmy w trakcie układania kostki brukowej na podjeździe i chodnikach, proces montażu kostki ledowej wykonujemy po wykonaniu podbudowy, a przed ułożeniem kostki brukowej. W przypadku gdy kostkę brukową mamy już ułożoną musimy rozpocząć od rozbiórki kostki brukowej w miejscach, gdzie będziemy montować świecące ledowe kostki brukowe i tam, gdzie będzie przebiegał kabel. Poza koniecznością rozebrania istniejącej kostki proces instalacji wygląda tak samo. Mimo, że z reguły kable sugerowane przez dystrybutorów są specjalnymi kablami ziemnymi i powinny bez przeszkód wytrzymać w glebie, to jednak sugeruję użycie peszla ochronnego. Najlepiej wybrać peszel z pilotem, tj. drutem za pomocą którego będziemy przeciągać kabel zasilający. Peszel taki jest nieco droższy, jednak zaoszczędza sporo czasu. W podbudowie należy kilofem lub innym narzędziem wykonać rowki. Ich rozmiar musi być taki, by peszel z kablem był przykryty ok. 2cm warstwą. Jeżeli chodzi o materiał, którym zasypujemy kabel, to polecam użycie piasku (lub piasku z cementem), bądź kamienia o frakcji mniejszej niż 0-10 mm. Polecam zmierzyć odległość od sterownika do pierwszej kostki (w kolejnych przypadkach od kostki do kostki), dołożyć ok. 20-50 cm, włożyć kabel w peszel i wtedy zakopać. W tym miejscu warto zaznaczyć, że obwód powinien być wykonany w pętli, tj. kabel od sterownika powinien iść do kolejnych kostek, a od ostatniej kostki z powrotem do sterownika. Takie połączenie gwarantuje, że kostki będą świeciły z równym natężeniem (kompensuje się w ten sposób spadek napięcia na końcach obwodu). Dodatkowo, w przypadku przerwania obwodu jest to pewnego rodzaju zabezpieczenie przez awarią. Kostki z kablem łączy się za pomocą hermetycznych złączek żelowych. Montaż za ich pomocą jest szybki, wygodny i pewny. Kabel zasilający należy pozbawić zewnętrznej izolacji. Poszczególne żyły należy pozostawić w izolacji. Bardzo ważne jest zwrócenie uwagi na oznaczenie kolorów kabli. W przypadku nieprawidłowego połączenia poszczególnych żył kostka może: świecić na inny kolor niż wybrany na pilocie, bądź w ogóle nie świecić. Warto więc, po podłączeniu każdej kostki sprawdzić, czy kable zostały dobrze połączone zarówno pod względem oznaczeń, jak i czy zostały dobrze osadzone w złączce. Ważne jest, by kable wkładane do złączki były wepchnięte do samego końca złączki (do ścianki naprzeciw otworów, w które wkłada się kabel) oraz by złączka została prawidłowo zaciśnięta. Można poświecić jedną złączkę, spróbować zacisnąć ją bez kabli w środku, wtedy będziemy wiedzieli, jak mocno trzeba zacisnąć szybkozłączkę. Przestrzeń, w której umieściliśmy peszel z kablem i zasypaliśmy, warto zagęścić ręcznie bądź mechanicznie. Szczególnie w przypadku, gdy zagłębienie jest dużo większe niż średnica peszla.

Jeżeli chodzi o dobór zasilacza, to należy kierować się: mocą zasilacza oraz poborem mocy przez kostkę. Moc zasilacza musi być większa lub równa sumie poboru mocy wszystkich kostek. Np. jeżeli kostka pobiera 2W mocy, a mamy 10 takich kostek w obwodzie, należy zastosować zasilacz o mocy co najmniej 20 W. Duże znaczenie, dla wygody użytkowania ma umiejscowienie sterownika, który jest jednocześnie odbiornikiem sygnałów z pilota. Zasięg jego działania wyraźnie ograniczają mury, czy inne przeszkody, stąd przy jego umiejscowieniu należy wziąć pod uwagę skąd będzie się najczęściej włączało, wyłączało i modyfikowało sposób świecenia kostki ledowej.

Sposób montażu jest stosunkowo prosty, jednak trzeba pamiętać, że po wykonaniu wszystkich związanych z montażem czynności należy ułożyć kostki nowo w sposób zgodny ze sztuką brukarską.

Opracowano:
Rafał Sikora
New Bud - Bruk