Więźba dachowa – elementy, rodzaje i cena w 2024 roku. Kompleksowy poradnik
Więźba dachowa to struktura nośna dachu, która ma przenosić obciążenia na ściany budynku lub stropy. Może być wykonana na wiele różnych sposobów. W Polsce popularna jest więźba krokwiowa, ale nie jest jedyną dopuszczalną konstrukcją. Sprawdź, z jakich elementów składa się więźba dachowa.
Z poradnika dowiesz się
Przy wznoszeniu tradycyjnych domów jednorodzinnych bardzo często do ich przykrycia wykorzystywana jest standardowa więźba dachowa wraz z dopasowanym pokryciem. Może być zbudowana przez cieśli, z wykorzystaniem litych elementów drewnianych, ale coraz częściej spotykamy się z konstrukcjami prefabrykowanymi (czyli więźby prefabrykowane). Zobacz, jak zbudowana jest więźba dachowa, i które jej rodzaje cieszą się największą popularnością wśród inwestorów? Jakie jest podstawowe zadanie szkieletu dachu?
Co to jest więźba dachowa?
Więźba dachowa to drewniany stelaż, stawiany w górnej części budynku tworzącej dach, na którym montuje się połacie, izolacje oraz zewnętrzne pokrycie. Podstawowym celem szkieletu jest przenoszenie obciążenia z dachu na konstrukcję nośną ścian budowli. Biorąc pod uwagę, że składa się z wielu elementów, trzeba dowiedzieć się więcej na temat samej budowy więźby dachowej i wykonać ją zgodnie ze sztuką ciesielską. W tym procesie nieocenioną pomocą może okazać się również doświadczony dekarz.
Jakie są podstawowe elementy więźby dachowej?
Głównym elementem więźby są wiązary dachowe. W zależności od typu konstrukcji może ona uwzględniać nieco inne części składowe. Są to:
- Krokwie – skośne elementy konstrukcji nośnej dachu, które połączone parami na górze tworzą szczyt dachu, nazywany kalenicą.
- Murłata – pozioma belka, mocowana do ściany, o którą opierają się krokwie i krawężnice. Ma przekrój kwadratowy.
- Krawężnica – czasami pełni roli krokwi na wypukłym załamaniu połaci dachowej i montowana jest jak krokiew koszowa.
- Jętka – pozioma belka, która łączy pary krokwi w ok. 1/3 ich długości mierzonej od szczytu. To podpora pośrednia zwiększająca nośność krokwi.
- Płatew – pozioma belka podparta słupami, na której opierają się krokwie w środku ich długości.
- Kleszcze – deski o grubości 25-35 mm, które spinają krokwie w konstrukcjach płatwiowych, na poziomie płatwi, i zapobiegają ich rozsuwaniu.
- Miecze – skośnie ustawione belki, które łączą słupy z kleszczami.
- Kulawka – krokiew o zmniejszonej długości łącząca krawężnicę lub krokiew koszową z murłatą.
- Dźwigar – prefabrykowany element konstrukcji więźby.
- Belka podwalinowa – belka na stropie, o którą opierają się słupy w dachu o konstrukcji płatwiowo-kleszczowej.
- Wiatrownica – drewniana deska lub łata ukośnie mocowana do krokwi od spodu, która usztywnia konstrukcję.
Rodzaje więźby dachowej – schematy
Więźbę dachową można podzielić na kilka typów, które znajdują zastosowanie przy budowie domów jednorodzinnych. Dobór odpowiedniego rozwiązania zależy od rozpiętości dachu, bezpośrednio związanej z wielkością samego budynku, oraz materiałów wykorzystanych do budowy szkieletu.
Najbardziej popularne rodzaje więźby dachowej:
- więźba dachowa krokwiowa,
- więźba dachowa jętkowa,
- więźba dachowa płatwiowo-kleszczowa,
- więźba dachowa krokwiowo-jętkowa.
Sprawdź, jak są zbudowane i czym się charakteryzują.
Więźba dachowa krokwiowa
Standardowym, najprostszym typem konstrukcji jest więźba krokwiowa złożona z krokwi stykających się ze sobą w górnej części, zaś w dolnej opartych na murłatach. Krokwie mają jedynie dwa punkty oparcia – w kalenicy i na wspominanych murłatach ułożonych na stropie albo ścianach kolankowych.
Przy jakiej rozpiętości dachu stosuje się taką więźbę dachową? Najczęściej na dachach o rozpiętości mniejszej niż 7 m i nachyleniu połaci w granicach 30-50 stopni. Przyjmuje się, że długość krokwi powinna wynosić 4,5-5 m w przypadku lekkich pokryć dachowych.
Więźba dachowa jętkowa
Dach jętkowy ma więźbę jętkową i jest zbudowany ze spadkiem. W jego konstrukcji występują belki poziome umieszczone między krokwiami – najczęściej w połowie ich wysokości. Jęki stabilizują i wzmacniają konstrukcję dachową, która tworzy charakterystyczne trójkąty.
Ze względu na wysoką wytrzymałość dach jętkowy jest często wybierany w Polsce. Wiązary dachowe jętkowe układa się jedna za drugą, tworząc szkielet, na którego powierzchni instaluje się poszycie. Elementem łączącym dach ze ścianą budynku jest murłata.
Więźba płatwiowo-kleszczowa
Szczególnym rodzajem więźby dachowej jest więźba płatwiowo-kleszczowa. Stosuje się ją w przypadku, kiedy rozpiętość dachu jest duża (wynosi ponad 11 m), a kąt nachylenia dachu oscyluje w granicach od 6 do 70 stopni. W takiej konstrukcji krokwie opierają się na murłatach i płatwiach, a belki wspierane są na słupach odpowiadających za przeniesienie znacznej części obciążeń z dachu na strop budynku. Pozostała część obciążeń jest przekazywana przez murłaty na ściany zewnętrzne. Z tego względu nawet duże połacie dachowe są utrzymywane na stabilnym wsparciu.
Więźbę płatwiowo kleszczową charakteryzuje połączenie przeciwległych krokwi za pomocą kleszczy, które obejmują je z obu stron. Z kolei miecz łączy płatew ze słupem przenoszącym obciążenia.
Więźba krokwiowo-jętkowa
Z połączenia cech więźby krokwiowej i jętkowej powstała hybryda, zwana więźbą krokwiowo jętkową. Jest stosowana najczęściej na dachach o rozpiętości od 7 do 11 m i nachyleniu od 35 do 60 stopni.
Elementami konstrukcji więźby krokwiowo-jętkowej są:
- krokwie,
- jętki,
- murłaty,
- wiatrownice.
Krokwie opierają się na murłatach, a ich konstrukcja jest dodatkowo wzmocniona wiatrownicą, czyli ukośnie przybitą deską wiążącą ze sobą co najmniej trzy sąsiednie krokwie. Przy więźbie krokwiowo-jętkowej krokwie są wzmocnione poziomymi wiązarami jętkowymi mocowanymi w połowie ich długości lub nieco nad ich połową.
Ile kosztuje więźba dachowa za m2? Cennik 2023 roku
Zanim będziemy mogli udzielić odpowiedzi na pytanie, ile kosztuje więźba dachowa, musisz wiedzieć, jaki będzie ona miała kształt i z czego zostanie zbudowana.
- Inną cenę będzie miała więźba dachowa krokwiowa (najmniej zaawansowana pod względem konstrukcyjnym), a inną – krokwiowo-jętkowa.
- Cena uzależniona jest także od wielkości szkieletu, bezpośrednio związanej z wymiarami połaci dachowych.
- Cennik zmienia się również w zależności od rodzaju wykorzystanego drewna.
Aby oszacować koszt stelażu, musisz określić jego wymiary. Najtaniej jest wykonać więźbę krokwiową przy dachu dwuspadowym o niewielkiej rozpiętości. Doliczyć trzeba też cenę za robociznę. Jeśli interesuje cię dach dwuspadowy, stawka za 1 m2 więźby waha się w przedziale 50-90 zł, a przy dachach czterospadowych – ponad 120 zł za m2.
Im trudniejszy w budowie rodzaj dachu, tym większa cena więźby dachowej za m2. Wielospadowe dachy pociągają za sobą o wiele wyższy koszt więźby dachowej.
Przy zlecaniu montażu więźby dachowej cena robocizny zależy m.in. od województwa, w którym się budujesz. Najtaniej zapłacisz za usługi dekarskie w lubuskim – to koszty rzędu 50-60 zł za m2, ale droższe jest wykonanie więźby dachowej w mazowieckim – będzie to 70-80 zł za m2 przy prostej konstrukcji więźby.
Poniżej przedstawiamy ranking 39 751 Specjalistów od Dachów najlepszych w 2024 roku w poszczególnych miastach powiatowych:
Jak zrobić więźbę dachową? Budowa krok po kroku
Prawidłowa budowa drewnianego szkieletu dachu na domach jednorodzinnych (i nie tylko) ma kluczowe znaczenie dla stabilności i wytrzymałości dachu. Wykonanie konstrukcji najlepiej powierzyć fachowcom – cieślom, którzy znają się na sztuce dekarskiej. Już w projekcie domu powinien znaleźć się projekt stelażu dachu, który może być modyfikowany, jeśli zajdzie taka konieczność. Warto skonsultować to z kierownikiem budowy.
Montaż więźby dachowej powinien być przeprowadzony w krótkim czasie po dostarczeniu na plac budowy jej poszczególnych elementów. Warto wcześniej zaopatrzyć się we właściwe śruby i inne narzędzia, które będą niezbędne do budowy stelażu.
Przyjrzyjmy się bliżej budowie konstrukcji dachu. Więźba dachowa – budowa krok po kroku:
- Sprawdzenie, czy żelbetowe wieńce i strop poddasza w miejscach przeznaczonych na oparcie drewnianych elementów mają równe powierzchnie – jeśli tak nie jest, trzeba je wyrównać.
- Ułożenie izolacji z papy dachowej lub folii PE, która zapobiegnie zawilgoceniu drewna – nie można opierać belek i innych drewnianych elementów bezpośrednio na betonie. Warto jest wybrać pasy izolacji szersze niż elementy więźby, a przy ich połączeniu zadbać o odpowiedniej wielkości zakładkę.
- Montowanie więźby dachowej na podstawie projektu. Do łączenia elementów więźby wykorzystuje się gwoździe, śruby i wkręty.
- Obecna poprawności przyjętych schematów oraz wymiarów więźby dachu.
- Położenie pokrycia dachowego, dopiero, kiedy drewno straci resztki swojej wilgotności.
Przy mocowaniu komina do więźby dachowej wykorzystywane są specjalne uchwyty stalowe, które opasują komin i pozwalają na jego montaż. Dzięki zastosowaniu uchwytów systemowych można zapewnić sztywność poziomą komina przy jednoczesnym odseparowaniu go od elementów więźby i stropu.
Jakie drzewo na więźbę dachową wybrać?
W większości domów w Polsce wykonywana jest drewniana więźba dachowa. Wykorzystywane jest przy tym lite drewno konstrukcyjne w celu zmaksymalizowania jej wytrzymałości. Drewno musi być odporne na szkodliwe czynniki zewnętrzne i specjalnie przygotowane – wysuszone i zaimpregnowane. Jakie drzewo na więźbę będzie nadawało się najlepiej?
Najlepsze drewno na więźbę dachową:
- drewno sosnowe,
- drewno świerkowe,
- drewno jodłowe,
- drewno modrzewiowe.
Alternatywą dla drewnianej więźby dachowej jest wykorzystanie więźby prefabrykowanej. Zostaje scalona nie na placu budowy, ale w fabryce z użyciem elementów metalowych.
Impregnaty do więźby dachowej – jaki jest najlepszy?
Drewno wykorzystane na szkielet musi być wysoko gatunkowe i odpowiednio zaimpregnowane. Jaki impregnat do więźby dachowej będzie zatem najlepszy?
- Warto zdecydować się na wodorozcieńczalny preparat, który chroni drewno przed szkodliwym wpływem czynników atmosferycznych i biologicznych. Schnie szybko, ale ma nieprzyjemny, chemiczny zapach.
- Alternatywą jest preparat rozpuszczalnikowy, przeznaczony do stosowania na zewnątrz budynku. To produkt toksyczny, wnikający głęboko w drewno, ale bardzo skuteczny, ponieważ chroni materiał przed zniszczeniem.
- Impregnat solny sprawdzi się natomiast wszędzie tam, gdzie drewno może być narażone na kontakt z solą.
Impregnacja starej więźby dachowej to sposób na zabezpieczenie szkieletu przed niszczącym działaniem warunków atmosferycznych i biologicznych. Przed jej wykonaniem należy usunąć uszkodzone oraz zagrzybione elementy. Jeśli jest taka potrzeba, należy dodatkowo wzmocnić drewno konstrukcyjne.
Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące więźby dachowej
Jak oceniasz ten poradnik?
Dziękujemy za Twoją opinię!Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści
Więcej poradników o dachach
W projekcie domu jednym z ważniejszych elementów jest konstrukcja dachu. Nieczęsto spotykaną opcją, choć bardzo urokliwą i tradycyjną szczególnie na Górnym Śląsku, są dachy mansardowe. To konstrukcje dwukondygnacyjne zaliczane do grupy dachów łamanych, o zmiennym spadku połaci – dzięki czemu zwiększa się powierzchnię użytkową poddasza i nadaje budynkowi oryginalnego i nawiązującego do klasyki wyglądu.
24.11.2021
Dach jest zwieńczeniem każdego budynku. W zależności od kształtu bryły może mieć konstrukcję płaską lub spadową (jedno- lub wielopołaciową). Poznaj rodzaje dachów i sprawdź, jakie mają cechy charakterystyczne. Które rodzaje dachów są najbardziej wytrzymałe i solidne, a przy tym łatwe w wykonaniu?
20.02.2023
Dach dwuspadowy (inaczej: dach dwupołaciowy) to konstrukcja powstająca w oparciu o dwie przeciwległe połacie łączone w kalenicy, czyli na przecięciu górnych krawędzi połaci. Ściany boczne w konstrukcji dachu dwuspadowego to tzw. ściany szczytowe (szczyt w budowie dachu dwuspadowego oparty jest na kształcie trójkąta). Jak zrobić dwuspadowy dach? Jakie wady i zalety mają dachy dwuspadowe? Jaki jest koszt budowy dachu dwuspadowego?
19.04.2023![Ile kosztuje m2 dachu na gotowo? Koszty dachu [robocizna i materiał]](https://static.oferteo.pl/images/hero/dekarz-uklada-grafitowa-dachowke-ceramiczna-zlecenia-oferty-h.jpg)
Na to, ile kosztuje m² dachu na gotowo w 2023 roku, wpływa bardzo dużo czynników – od rodzaju materiału wybranego do wykończenia dachu, stopnia skomplikowania prac, konstrukcji więźby i kształtu dachu, aż po liczbę obróbek blacharskich i usług dodatkowych (np. montaż rynien). Najważniejsze prace, które należy wziąć pod uwagę przy wycenie, to: koszty budowy więźby dachowej, ceny montażu pokrycia oraz dodatkowych obróbek. Ile kosztuje m² dachu na gotowo? Jaki jest orientacyjny koszt budowy dachu dwuspadowego 120-150 m²?
04.04.2023
Dach jednospadowy (inaczej: dach pulpitowy, potocznie: jednospadzisty) skonstruowany jest w oparciu o jedną połać – skośną, o pochyleniu zazwyczaj nieco mniejszym niż w przypadku konstrukcji dachów dwuspadowych. Budowa dachu jednospadowego jest prosta i zazwyczaj tańsza w porównaniu do skomplikowanych, dwu- lub wielospadowych konstrukcji dachów, a przy tym zapewnia naturalny odpływ wody.
24.11.2021
Dach powinien być solidny i stabilny, dlatego jego konstrukcja musi być przemyślana. Istnieją różne rozwiązania, a jednym z najpopularniejszych jest dach jętkowy. Taka więźba dobrze chroni budynek i umożliwia układanie ciężkich pokryć dachowych. Kiedy warto zdecydować się na dach jętkowy i z czym wiąże się jego budowa?
17.02.2023
