Odpowiedzialność odszkodowawcza szpitala za zakażenie
Zakażenia szpitalne stanowią bardzo poważny problem szpitali, nie tylko w Polsce, ale również na świecie. Przyjmuje się, według różnych źródeł, że dotyczą one od 5% do 10% osób leczonych. Oznacza to, że zakażenia szpitalne mogą dotknąć rocznie około 400.000 osób. Ta liczba przeraża. Dane takie podaje Najwyższa Izba Kontroli w Informacji o wynikach kontroli - Zakażenia w podmiotach leczniczych, kwiecień 2018.
Z poradnika dowiesz się
Leczenie zakażeń szpitalnych jest bardzo kosztowne. Dodatkowo naraża placówki medyczne na roszczenia odszkodowawcze i o zadośćuczynienie, które mogą osiągać wysokość przekraczającą kwotę 200.000 zł. Wiążę się z tym również problem rosnącej lekooporności drobnoustrojów. Na popularności zyskuje określenie "superbakteria".
Przyczyny zakażeń szpitalnych
Zakażeń szpitalnych byłoby zdecydowanie mniej, gdyby w szpitalu przestrzegano procedur i standardów sanitarnych. Brudne ręce personelu medycznego czy niejałowy sprzęt medyczny i niemedyczny stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia i życia pacjentów. Kolejnym problemem jest brak lub nieprawidłowe funkcjonowanie systemu kontroli zakażeń, który z założenia ma nadzorować na bieżąco sytuację sanitarno-epidemiologiczną szpitala i zapobiegać w ten sposób zakażeniom szpitalnym. Z tym szpitale sobie nie radzą. Uchybienia dotyczą tak istotnych kwestii, jak nieprawidłowy jej skład lub brak wymaganych kwalifikacji do pełnienia funkcji pielęgniarki epidemiologicznej w Zespole Zakażeń Szpitalnych.
Trzeba jednak pamiętać, że przyjęcie, że do zakażenia szpitalnego doszło w oznaczonym szpitalu, niekoniecznie skutkuje tym, że szpital ten poniesie za to zakażenie odpowiedzialność odszkodowawczą. Nie ma tutaj żadnego automatyzmu. Oznacza natomiast, że dana placówka medyczna może taką odpowiedzialność ponieść. Jest to pierwszy krok do stwierdzenia tzw. związku przyczynowego, a ten jest przesłanką warunkującą odpowiedzialność odszkodowawczą.
"Zakażenia były, są i będą. Nie da się ich uniknąć, nie jest to możliwe. Możliwie jest natomiast minimalizowanie ryzyka ich wystąpienia" – często słyszę ten zwrot na sali rozpraw z ust biegłych mikrobiologów lub specjalistów od chorób zakaźnych. Niestety tak właśnie jest. Każdy zabieg czy innego rodzaju świadczenie zdrowotne niesie za sobą ryzyko zakażenia. Ryzyko to bierze na siebie pacjenta, gdy wyraża zgodę na jego wykonania. Musi być jednak o tym ryzyku odpowiednio poinformowany, aby zgoda mogła być uznana za zgodę "świadomą".
Nie każde zakażenie jest zakażeniem szpitalnym
Zakażeniem jest wniknięcie do organizmu człowieka oraz rozwój z nim biologicznego czynnika chorobotwórczego. Biologicznym czynnikiem chorobotwórczym są drobnoustroje komórkowe lub pasożyty zdolne do wywoływania objawów chorobowych. Przede wszystkim są to bakterie (gronkowiec złocisty MRSA, VRSA, VISA, MSSA, Klebsiella pneumoniae, Pseudomonas aeruginosa – pałeczka ropy błękitnej, Legionella pneumophila – "bakteria kochająca płuca") oraz wirusy (hepatitis viralis – wirus wywołujący wirusowe zapalenie wątroby). Mogą to być również pasożyty (o tych w procesach medycznych słyszy się zdecydowania mniej).
Przykład 1
Podczas zabiegu kosmetycznego, wskutek nieprzestrzegania procedur sanitarnych lub zastosowania niejałowych materiałów, dochodzi do zakażenia bakterią. W niedalekiej przyszłości pojawiają się objawy zakażenia – ropień, podwyższona temperatura ciała, podwyższone parametry stanu zapalnego. Zakażenie daje o sobie znać. Leczenie trwa około trzech miesięcy. Konieczne było zastosowanie antybiotyku oraz specjalnych opatrunków. Zakażenie wywołało okresowo rozstrój zdrowia. Choroba nim spowodowana została wyleczona. Pozostawiła po sobie szpecące blizny.
We wskazanych wyżej okolicznościach zakażenie będzie po prostu zakażeniem. Zakażenie szpitalne jest natomiast szczególnego rodzaju zakażeniem.
Zakażenie szpitalne
Zakażenie szpitalne jest "zakażeniem", które wystąpiło w związku z udzieleniem świadczeń zdrowotnych (hospitalizacją, zabiegiem chirurgicznym, porodem, zabiegiem stomatologicznym), jeżeli choroba, którą to zakażenie wywołało:
- w momencie przyjęcia do szpitala nie była w okresie wylęgania (wtedy do zakażenia musiało dojść przed przyjęciem do szpitala, a jedynie choroba ujawniła się po przyjęciu),
- wystąpiła po udzieleniu świadczeń zdrowotnych, w okresie nie dłuższym niż najdłuższy okres jej wylęgania (wtedy do zakażenia musiało dojść po przyjęciu do szpitala).
Wskazana wyżej definicja zakażenia szpitalnego została wypracowana na potrzeby nadzoru epidemiologicznego oraz monitorowania i kontroli zakażeń szpitalnych. Nie ma ona przesądzającego znaczenia dla potrzeb procesu sądowego przeciwko szpitalowi, niemniej jest bardzo pomocna.
Przykład 2
W trakcie zabiegu alloplastyki stawu biodrowego i rekonstrukcji kostnej stropu panewki doszło do zakażenia bakterią gronkowca złocistego MRSA (Staphylococcus aureus). Zabieg wykonano w szpitalu. Okres pooperacyjny był bez powikłań. Pacjenta wypisano ze szpitala w stanie dobrym. Niecały tydzień po wyjściu ze szpitala pacjent zagorączkował. Pojawił się ból. Z rany pooperacyjnej zaczęła sączyć się ropa. Konieczna była reoperacja i czyszczenie stawu biodrowego. Leczenie trwało bardzo długo.
W takiej sytuacji zakażenie będzie uznane za zakażenie szpitalne. Nie oznacza to jednak, że takie zakażenie będzie rodziło odpowiedzialność odszkodowawczą placówki medycznej za zakażenie szpitalne. Do tego trzeba stwierdzić istnienie wszystkich przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej za czyn niedozwolony (delikt prawa cywilnego).
Definicja zakażenia szpitalnego ECDC
Omawiając definicję zakażenia szpitalnego dla potrzeb Zespołu Zakażeń Szpitalnych, nie sposób pominąć definicji opracowanych przez zespół ekspertów powołanych przez Europejskie Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC - ang. European Centre for Disease Prevention and Control). Chciałbym przy tym ponownie podkreślić, że definicje te służą monitorowaniu zakażeń i nie mają one żadnego bezpośredniego przełożenia na sprawy sądowe z zakażeniami szpitalnymi w tle. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby były stosowane pomocniczo przez powodów, ich pełnomocników, biegłych oraz sąd.
Aktualnie obowiązujące definicje zakażeń szpitalnych (od 1 stycznia 2016 r.) znajdziemy na stronie http://www.antybiotyki.edu.pl w przetłumaczonym na język polski dokumencie "Definicje zakażeń związanych z opieką zdrowotną (HAI) obowiązujące od 1 stycznia 2016 r." (m.in. definicja zakażenia miejsca operowanego, zakażenia kości i stawów i zakażenie uogólnione – sepsa).
Przesłanki odpowiedzialności szpitala za zakażenie szpitalne
Udowodnienie odpowiedzialności szpitala za zakażenie szpitalne nie jest sprawą łatwą. Problemem są dowody. Przed sądem każde twierdzenie musi być udowodnione. Udowodniona musi być każda z indywidualnych przesłanek odpowiedzialności placówki medycznej: zaniedbanie po stronie szpitala, szkoda oraz związek przyczynowy pomiędzy zaniedbaniem a szkodą.
Zaniedbaniem jest uchybienie przez szpital lub jego personel standardom i procedurom obowiązującym w zakresie zapobiegania i zwalczania chorób zakaźnych wynikającym z aktualnej wiedzy medycznej w tej dziedzinie (np. nieodpowiednie przygotowania miejsca operowanego) lub skrajnie zły lub nieodpowiedni stan sanitarny placówki medycznej (np. zniszczona infrastruktura bloku operacyjnego, krzyżowanie się szlaków "czystych" z "brudnymi").
Szkodą jest uszczerbek niemajątkowy w dobrach chronionych prawem identyfikowany jako uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia (np. zapalenie kości), a jego skutkiem jest krzywda rozumiana jako cierpienia fizyczne (ból) i psychiczne (skrajnie złe stany emocjonalne, poczucie bezradności wykluczenia, depresja itp.).
Związek przyczynowy musi zaistnieć pomiędzy zaniedbaniem a szkodą (zły stan sanitarny oddziału wewnętrznego nie ma bezpośredniego znaczenia dla zakażenia związanego z hospitalizacją na oddziale pediatrycznym znajdującym się na drugim końcu szpitala – pośrednio może jednak wskazywać na złe zorganizowanie całej placówki medycznej). Powinien to być związek przyczynowy normalny (adekwatny), czyli za następstwa szkody występujące zazwyczaj, typowe (a nie nadzwyczajne).
Udowodnienie wszystkich wskazanych wyżej przesłanek jest obowiązkiem powoda. Wniesienie pozwu do sądu musi być poprzedzone wnikliwą i rzetelną analizą okoliczności sprawy.
Przed powierzeniem sprawy o zakażenie szpitalne warto zapytać o doświadczenie w tego rodzaju sprawach. Pomocna jest znajomość funkcjonowania szpitala.
Jak oceniasz ten poradnik?
Dziękujemy za Twoją opinię!Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści
Więcej poradników o radcach prawnych
Co do zasady wspólne rozliczenie małżonków stanowi optymalną formę, sposób, metodę obniżenia wysokości podatku dochodowego. Dlatego też możliwość wspólnego rozliczenia się z małżonkiem od wielu lat cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem również wśród dłużników (upadłych).
23.09.2021Obowiązek roczny rozliczenia podatku dochodowego (PIT) ciąży na większości obywateli. W miarę zbliżania się końcowego terminu złożenia PIT-ów otrzymuję dużo zapytań, kto powinien zająć się tą sprawą po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej przez sąd – syndyk (doradca restrukturyzacyjny) czy upadły?
23.09.2021
Radca prawny a adwokat – dwa zawody prawnicze, które mają nieco inną specyfikę. Wielu spraw, jakich podejmuje się adwokat, może też podjąć się radca prawny, ale nie wszystkich. Dowiedz się, czym różnią się od siebie profesja radcy prawnego i adwokata.
21.11.2023
Nawet jeśli w testamencie spadkodawca przepisze cały swój majątek komuś bliskiemu, pomijając inne osoby, które byłyby powołane do spadku na mocy ustawy, mogą one ubiegać się o zachowek. Czym on właściwie jest? Sprawdź, w jakich sytuacjach można postarać się o zachowek i w jakiej wysokości będzie wypłacany.
31.10.2023Gdy sąd wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej, wzywa wierzycieli upadłego dłużnika do zgłoszenia swoich wierzytelności w terminie 30 dni od daty obwieszczenia postanowienia. Jak pokazuje codzienna praktyka, duża część wierzycieli w ogóle nie dokonuje zgłoszenia wierzytelności, a tym samym nie bierze udziału w postępowaniu upadłościowym. Dlatego też dla dłużnika, który wskazał we wniosku o ogłoszenie upadłości wszystkich swoich wierzycieli – nie jest to powód do zmartwień.
23.09.2021Bardzo często zdarza się tak, że dłużnik decyduje się na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, gdy nie może już regulować terminowo swoich zobowiązań finansowych z tytułu należności wobec kredytodawców, ZUS czy US. Wówczas instytucje finansowe (np. banki), od których uzyskał środki finansowe, kierują do sądu pozwy o wydanie stosownego orzeczenia (nakazu zapłaty) wobec dłużnika. Co wtedy dzieje się z postępowaniami sądowymi i egzekucyjnymi, gdy w międzyczasie sąd gospodarczy wyda orzeczenie (postanowienie) o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej wobec dłużnika (pozwanego)? O tym poniżej.
05.11.2022
